کیّا ءُ سَدو
کیّا بُندر ءَ دشتیاریءِ نندوکءُ مزنیں مالداریں مردمے بوتگ۔انچو کہ مالدارءِ یک میتگءُ دوارے بوت نکنت ءُ ہما جاہ کہ سبزءُ چراگاہ بیت آ وتی دوارءَ ہما جاہءَ بارت ۔ہمے ڈولءَ یک سالے وہدے باہوءَ ڈکال بیت، گڑا کیا وتی مالءَ زیریتءُ دیم پہ کلانچءِ بند (بیلار)ءَ دنت اے دمگ سبزءُ چراگاہ بیت۔ کلانچءَ انگت گتانے ءِ دیمءَ یک ہونڈے است کہ آئیءَ کیاءِ ہونڈ گُش اَنت ءُ ہمے گتان ءِ سر بر ءَ مال ءُ اُشترانی بُنجاه ءُ نشانی گندگ بنت ۔بازیں وهدءُ مدتےءِ گْوزگءَ رند ھم اے جاگہءِ زمین مالءُ دلوتءِ لڈءُ پُدومءِ رنگءُ زردیءَ جنت۔اے جاگہءِ گندگءَ گوں مردم زانت کہ اے یک زمانگے مالی دوار جاھے بوتگ۔
ماں بیلہءَ کیاءِ ھمراہیءَ دگہ بازیں بلوچ مالدار ھم پہ وتی مالءِ چارینگءَ جاہ منند بنتءُ همدءَ یک روچے کیاءُ وابانی سدو دُچار کپ ‍ ‌اَنت گوں اولی گندگءَ یکے دومیگءِ مھرءِ بندیگ بنت ۔ گڑا کیا پہ سدوءَ وتی هبرءَ بارتءُ سدوءِ ماتءُ پت آئیءَ را زامات کن اَنت ۔ کیا چہ آہاں دہ روچءِ مھلت گیپتءُ کئول کنت کہ شما سیرءِ چنءُ لانچءَ سرجم کن اِت من رواں باهو ءَ ۔ بلئے دہ روچءِ میانءَ وتءَ پہ شما سرکناں ۔کیا وھدے مالءَ زیریتءُ باهو ءَ رؤت گڑا وتی کئولءِ پدءَ شت نہ کنت، داں سالےءُ شش ماہ گْوزیت۔سدوءِ ماتءُ پت ھم چہ بازیں رھچاریءُ دلدارگءَ دمبرنتءُ گڈ سرءَ ایکیم بنت۔ ہمے درمیانءَ دگہ یکے پہ سدوءَ وتی هبرءَ کاریت آ همیشیءَ زامات کن اَنت ءُ سیرءِ چنءُ لانچءَ بنت۔باز مردم گشیت کہ سدو وت کیاءِ سرءَ نپر دیم دنتءُ باز مردم ءِ گشئگ اِنت کہ وھدے سیر بنگیج بیت، گڑا چہ بیلہ ءَ یکے پہ وتی کارےءَ باھو ءَ رؤت ءُ ہمے ھالءَ شنگ کنت۔وھدے ھال کیاءَ سربیت ، گڑا آ ہمے دمانءَ وتی نامی ئیں مھری (شلنگ)ءَ جماز بیتءُ دیم پہ بیلہءَ دنت۔وہدے بیلہءَ سربیت تہ ڈھلانی توار آئیءَ پیسرءَ سیرءِ مستاگیءَ دینت ۔آ وتی آیگءِ ھالءَ چیر اندریءَ پہ سدوءَ سر کنتءُ پہ چیر اندری وتی گپءُ شورءَ ٹھینیت۔ سالونکءِ لوگءَ رؤگءَ یک شپے پیسر کیا، سدوءَ دُزّیت ءُ تچکءَ باهو ءَ کیت‌۔ باھوءِ سر بوھگءَ گوں آئیءَ نکاہ کنت‌۔ وھدے سدوءِ پتءُ مردم سھیگ بنت کہ سدو،کیاءَ برتگ آ هچ گشت نہ کن اَنت پرے ہاترءَ کہ آئی ءِ وتی دشتار بوتگ۔
سیرءَ چہ پد، سدوءَ ہر وھد بازارءِ مردم کلاگ زیرنت ۔بلے گیشتر آئیءِ دُسکیچ ھاجر آئیءَ مدام ہمے شگانءَ جنت کہ ترا کیاءَ دز اتگ ءُ آؤرتگ ۔اے گپ سدوءَ بے کساس تورنت ۔ یکروچے آ وتی پتءِ سرءَ کلوہ کنت۔ آئیءِ پت سدوءِ برات میر کلیرءَ باھوءَ دیم دنت ۔میر کلیر وھدے باهو ءَ سربیت پہ چیروکائی وتی گھارءَ دپ کپیتءُ سدو سرجمیں گپاں گوں آئیءَ جنتءُ وتی براتءَ سکین دنت کہ آئیءِ شگانانی بیرءَ تو آئیءِ جند بزاں منی دُسکیچ ءَ ُدزءُ بیلہءَ بر دانکہ مۓ گپ یک بہ بیت۔کلیر درّائینیت کہ اے کار پہ من سک گران اِنت ۔ پرچیکہ من اگاں کیاءِ گُہارءَ بہ دزاںءُ پرے کارءَ من هر وڑیں تیزیں اولاکے بیاراں، بلے من جزماں کہ شلنگ آئیءَ بیلہءِ سر بوھگءَ پیسر رسین ایت ۔گڑا سدو وتی براتءَ سوج دنت کہ تو برو چہ مۓ بگءَ یک جُٹے دیم بہ دۓ ۔براتءَ پدءَ بیلہءَ واتر بیتءُ وتی گہارءِ سوجءِ پدءَ چہ وتی بگءَ یک ُجٹے دنت۔
سدو بگپانءَ مزنیں لبءُ لالچے ءَ پد رازیگ کنت کہ مھرءِ وہدءَ اے جٹءَ شلنگ ءَ بہ جنائین۔بگپان اے کارءَ پہ چیر اندری کنتءُ جٹءَ چہ شلنگ ءَ جنائینیت ۔جٹ زیریتءُ سدو ہمے جٹءَ پہ زاہگءَ بیلہ ءَ دیم دنت۔جٹ پدءَ آئیءِ پتءِ بگءَ ہوار بیت داں زائیتءُ ہرّۓِ ڈلگ بیت۔سدوءَ شریءَ ھیال گور بیت ءُ آ زانت کہ ہرّ ڈلگ اِنت ءُ جماز بوھگءِ لائک اِنت پمیشکا یکروچے آ وتی برات میر کلیرءِ سرءَ کلوہ کنت کہ شلنگءِ چک ءَ دربیار۔بلئے میر کلیر شلنگءِ چکءَ زانت ءُ جاہ یارت نہ کنت۔آ پدءَ وتی گہارءَ کلوہ کنت کہ ہرّ درست ڈلگ انتءُ شلنگءِ چک گوں من جاہ یارگ نہ بیت۔
سدو پدءَ کلوہ دیم دنتءُ آئیءَ اے سوجءَ دنت کہ دراھیں ہرّاں یک پلّے ءِ تہا کنءُ پدءَ تراس اش بدۓ ءُ ھما ہرّ کہ پلءَ سر بر دؤر کنت گڑا شلنگءِ چک ھما اِنت ۔آ وتی گھارءِ سوجءِ پد ءَ ِھرّاں پلےءَ کنتءُ تراس اش دنت یک ھرّے چہ پلءَ سر بر دؤر کنت۔ گڑا آ ھمے ھرّءَ زیریتءُ در آرگءَ پد وتی گھارءَ کلوہ کنت کہ من باھوءَ پیداکاں ۔
اینگو سدو پیسر وتی کارءَ ٹھین ایت ءُ ھاجرءَ وتی دوست ءُ دزگہار کنت۔وہدے میر کلیر باهو ءَ سربیت چیروکائی گوں سدوءَ دپ کپ ایتءُ سدو گوں آئی ءَ ھاجرءِ دزگءِ شورءَ ٹھین ِایت ءُ وتی شور ءِ پدءَ یک شپے ھاجرءَ زوریت ءُ پہ پٹّے نیمونءَ درکئیت۔ میر کلیر پیسرءَ وتی جاگہءَ نندیت ءُ آھانی آیگءِ ودارءَ بیت۔وھدے آ بازارءَ چہ کمے گستاہ درکاینت تہ ھاجر میر کلیرءِ اشترءِ سیاھیءَ گندیت۔درّائین ایت ما دیر اتکگیں بلے سدو زانت کہ آئیءَ چہ ُاشترءِ سیاھیءَ ترس ِایت ۔پمیشکا پہ آئیءِ دلءِ ایمن کنگءَ گشیت اے بازارءِ اشترے جک اتگ ایشیءَ کمے آ دیم روئیں بلئے وہدے آ اُشتر ءِ کشءَ رسنت چہ اشترءِ پشت ءَ میر کلیر چست بیتءُ ھاجرءَ چامپ ِایت ءُ پہ زور وتی مھریءِ دیمی نیمگءَ سوار کنتءُ دیم پہ تچکءَ بیلہ رؤت۔سدو ھمدءَ زنڈیں سھتے مھتل بیت۔وھدے دلجم بیت کہ آ دیر شتگ انت گڑا روت ءُ کیا ءَ ھال دنت کہ تئ گھار یکےءَ برتگ۔کیا درّائینیت کہ اے شپءَ منی دستءَ ھچ بیت نہ کنت من دیمءَ کجام دیمءَ بہ دیاں ؟ نہ سوجے نہ پدے ،پدءَ زھر گیپتءُ گشیت کہ آ اگاں ہر وڑیں گشادیں مھری یے بہ بیت کہ باندا آئیءَ شلنگ چہ باھوءِ آپریچاں درآھگ ءَ نیل ِایت۔
ماں اے دگہ مھلہ ئیں سہبءَ کیا شلنگءَ جماز بیتءُ ھما اشترءِ رند پدءَ کپ ایت ۔بلئے شلنگءَ ہر چند گلّین ایت آ اشترءَ رسینت نہ کنت۔داں باھوءِ آبند کٹیت۔ گڑا ھیران بیتءُ چہ شلنگءَ ایرکپیتءُ ھما اشترءِ گامءُ دؤراں بچیل کنت ۔آ ھیران بیت وھدے گندیت کہ آ اشترءِ دور چہ شلنگءِ دؤراں انگت بچیلے گوستگ انت۔نوں زانت کہ من آئیءَ رسینت نہ کناں ۔گڑا پدءَ واتر کنت، وہدے لوگءَ سر بیت گڑا سدو گوں آئیءَ سرجمیں کسہءَ کاریت۔
پولکار ءُ نبشتہ کار: مھمد سنجرزھی