تله چکیں ماهیگک
The article below is not in standardized Baluchi. We are currently working on it and will provide an updated version soon.
الکساندر پوشکن
ترینۆک چی رۆسی زبانا: کریم بلۆچ
ترینۆک بلۆچی زبانا : کریم بلۆچ
گوَشتَ کنێن که چه ڈَنّی زبانان لبزانکی رجانک مان بلۆچیا نبئیگئے هسابا اِنت. تله چکیں ماهیگک رۆسی نبێشتاکارے الکساندِر پوشکینئے پِربند، «تِلاهچَکّێن ماهیگُک» یک کۆشستے که روسی لبزانکا بلۆچ استمانئے نیاما بپَجّارێنیت..
هستاَت پیرمردے گۆن وتی پیرزالا
نیلێن زِر (دریا)ئے تیاب و کِرّا آیانا نێزگاری ڈگار و کُڈّے هستاَت.
پیرمردا پوره سی و سئے سال زِرا گۆن وتی ماهیگِری رُگا (تۆرا)،
ماهیگ گِپتگاَت و پیرزالا گۆن وتی بندیکانی رێسگ و گْوَپگا، زندا کۆپگ دئیان اَت
یک برے پیرمرد وتی رُگ زِرا سَٹِّت . وهدے که کَشِّتی؛
چه شونزکا پُرّ اَت. آییا دومی بَرا وتی رُگ زِرا سَٹِّت؛
دومی گَشتا رُگ چه زری کاه و بوچا پُرّ اَت.
آییا سئیمی گَشتا وتی رُگ شانت .
رُگا اے گَشتی یک ماهیگکے مان اَت .
اَدناێن ماهیگکے نهاَت، تِلهچَکێنے اَت .
تِلهچَکێن ماهیگک دزبندی کنان بوت،
تئواری مِنّت و زاریا پُرّ اَت :
«منا مان زرا یله کن پیرمردلک !
من ترا، وتا چه گێش و گێشبهاێن بدلَ دئیان .
ترا بدل هرچے بلوٹئے، دئیان»
پیرمرد هئیران اَت . تُرسِتگ اَت .
آییا سی و سئے سال زرا،
ماهیگ گِپتگاَت…
بله هچبر نهاِشکتگی که ماهیگ هبرَ کننت .
آییا تِلهچَکێن ماهیگک یله کرت و
مِهرگْوارێن دانک و هبرانی همراه کرت :
«هُدا تئیی همراه و پُشت و پناه بات،
تئیی بدل منا درکار نهاَنت .
برئو همۆدا وتی پراهێن نیلێن زرئے نیاما >>
لۆگا رَپت. وتی زالی گْوَشت :
«من مرۆچی (مَرۆز ، مَرۆ) ماهیگکے گِپت؛
نه ادناێنے، تِلَهچَکێنے .
تئواری مِنَّت و زاریا پُرّ اَت :
ماهیگک مئے زبانا هبر کنگ اَت .
لۆٹتی وتی بدَلا هرچے بدنت .
«منا مان زرا یله کن پیرمردلک !
بدلا هرچے منی دل بلۆٹتێن منا دئیگ اَت .
من دل (هِمّت) نکرت
چه آییا بدل چیزے بلۆٹان
اَنچۆ من آییا نیلێن زرا یله دات»-
پیرزال گرم گپت و پیرمردی اێر جَت و ڈۆبارِت :
«تئو سک پۆک و هۆڑێن مردکے ائے
تئو چه ماهیگُکا بدل چیزے نلۆٹِتگ
تئو کم چه کم چه آییا گُدشۆدی لگَنے بلۆٹتێن
مئے گُدشۆدی لگَن پَهک سَڑِتگ ٹُنگ اِنت>>-
چۆ پیرمرد شُت نیلێن زرئے تئیاب و کِرّا اۆشتات .
دیستی که زرا کسانێن مئوج و گْوَرمان لئیب اِنت .
اۆشتات و تِلَهچَکێن ماهیگکی تئوار کرت .
تِلَهچَکێن ماهیگک آپا اۆژناگ کنان
آییئے نێمگا آتک و سۆجی کرت :
«چے ترا پکار اِنت میرێن کماش؟»
پیرمرد آییئے دێما سْرێنا چۆٹ کرت و گْوَشتی :
«مِنّتوار تئیی شَهبانُکێن ماهیگک !
نه منی پیرزال اێر جتگ و منی پیرێن
بالادا په آرام نندگا نئیلیت .
آییا نۆکێن گُدشۆدی لگَنے پَکار اِنت .
پَهک سَڑِتگ ٹُنگ اِنت.»
مئے گُدشۆد پهک سَڑِتگ و ٹُنگ اِنت .
اۆشتات و تِلَهچَکێن ماهیگکی تئوار کرت .
تِلَهچَکێن ماهیگا دَرّاێنت :
«هچ پرواه مکن. برئو وتی هَندا .
هُدا تئیی پُشت و پناه اِنت.
شمارا نۆکێن گدشۆدی لگَنے بیت.»
پیرمرد وتی پیرزالئے کِرّا بَر گَشت .
دیستی که پیرزالا نۆکێن گُدشۆدی لگنے هست .
«تئو سَکّێن پۆک و هۆڑێن مردکے ائے .
پۆکێن مردک! تئو لگَنے لۆٹِتگ؟
پوکیں مردک تو لگنے لوٹتگ !؟
پدا بِر گَرد ماهیگُکئے کِرّا.
سْرێنا آییئے دێما چۆٹ کن و لۆگے لۆٹ
چُش کماش شُت نیلێن زرئے کِرّا
تِلَهچَکێن ماهیگک آپا اۆژناگ کنان
اۆشتات و تِلَهچَکێن ماهیگکی تئوار کرت .
«چے ترا پکار اِنت میرێن کماش؟»
پیرمرد آییئے دێما سْرێنا چۆٹ کرت و گْوَشتی :
«مِنّتوار تئیی شَهبانُکێن ماهیگک !
نه منی پیرزال اێر جتگ و منی پیرێن
بالادا په آرام نندگا نئیلیت .
پیرزالا منا گێش اێر جتگ و ڈۆبارتگ،
پَهک سَڑِتگ ٹُنگ اِنت.»
لۆگے لۆٹیت، گُرُنڈۆکێن (نـُـرُنڈۆکێن ) زالک.
تِلَهچَکێن ماهیگا دَرّاێنت :
«هچ پرواه مکن. برئو وتی هَندا .
پرواه مکن لۆگا بِر گَرد، هُدا تئیی پُشت و پناه اِنت .
اَنچا بیت، لۆگے انّون شمارا بیت.
پێشی لۆگئے هَندا، شاهگانێن لۆگے گۆن
پێشی لۆگئے هَندا، شاهگانێن لۆگے گۆن
اے بَری پیرزال گێشتر پیرمردئے سرا گرم گپت :
نَلۆٹان من که چُشێن نێزگارێن کِشتکارے ببان،
منَ لۆٹان که سێر و هستۆمندے ببان.
پیرمرد شُت نیلێن زرئے پهناتا،
«تئو سَکّێن پۆک و هۆڑێن مردکے ائے .
(زِر مزنێن مئوجانی مستی و شَرتَگ و گواتئے هَرجان اَت).
پدا بِر گَرد ماهیگُکئے کِرّا.
آ اۆشتات و تِلَهچَکێن ماهیگُکا تئوار کنان بوت .
تِلَهچَکێن ماهیگُک اۆژناگ کنان آییئے نێمگا آتک
تِلَهچَکێن ماهیگک آپا اۆژناگ کنان
و گْوَشتی: چے ترا پکار اِنت، میرێن کماش؟
«چے ترا پکار اِنت میرێن کماش؟»
پیرمرد آییئے دێما سْرێنا چۆٹ کرت و گْوَشتی :
«مِنّتوار تئیی شَهبانُکێن ماهیگک !
نه منی پیرزال اێر جتگ و منی پیرێن
بالادا په آرام نندگا نئیلیت .
پیرمرد آییئے دێما سْرێن چۆٹ کرت و جواب دات :
منی زال منی پیرێن بالادا آرام نئیلیت.
پَهک سَڑِتگ ٹُنگ اِنت.»
نَلۆٹیت که چُشێن نێزگارێن کِشتکار ببیت،
تِلَهچَکێن ماهیگُکا گْوَشت :
تِلَهچَکێن ماهیگا دَرّاێنت :
تِلَهچَکێن ماهیگُکا گْوَشت :
تئواری مِنَّت و زاریا پُرّ اَت :
پَرواه مکن. بِر گَرد وتی هندا، هُدا تئیی همراه اِنت
پیرمرد وتی پیرزالئے کِرّا بِر گَشت. آییا چے دیست؟
بُرزێن گواتگرے و آییئے پیرزال گْواتگرئے یَکّێن بانزلا،
مان هردُکانی پۆستئے دۆتکگێن بَرانڈها اۆشتاتگاَت .
گرانبهایێن بَهمَلی گئوهر اتنت و سِپَهدارێن کُلاهی سرا اَت .
سدَپێن گْٹبَند آییئے گُٹّا لۆنج اتنت .
دستئے مۆردانگ و لنکُک چه تلاه و تَنگوئے مُندریکان که
گۆن الماس و آکوتان سَمبهِتگاتنت، پُرّ اتنت.
و پادی گۆن سُهرێن پۆستی بوٹ سَمبَهِتگاتنت .
آییئے چَپّ و چاگردا گلام و مۆلد گِندَگ بوتنت
پیرمرد وتی پیرزالا گْوَشت:
سَلامالئیک، هَزگار و هُنَرکارێن لۆگبانک!
انّون چۆن، بارێن تئیی تماه پوره بوتنت و تئو وَشّ ائے؟
پیرزال آییئے سرا گُرِّت و کْوارِّت و آیی پرمات
برئو تَمبَها، اَسپانی هئیالا بکن .
هپتگے گْوَست، دومی هپتگا پیرزالا پدا و
شِرّتِر چه پێشا، پیرمرد ڈۆبارِت و زاه و بد گْوَشان بوت
گْوَشتی که ماهیگُکئے کِرّا برئو
سْرێنا چۆٹ کن و بگْوَشی که:
نَلۆٹان که تهنا هستۆمندێن زمیندارے ببان،
منَ لۆٹان که آزاتێن بادشاهے ببان.
پیرمرد تُرست و دستی بَست :
چۆن زالک! تئو بَنگ وارتگ و گنۆک بوتگئے؟
نه ترا سار و سُدّے هست،
نه تئو راهئے رئوَگا بلد ائے،
نه گپّ و هبرے زانئے،
سرجمێن تئیی بادشاهیئے مردم تئیی سرا کندنت
گَندهزالک گێش گرم گپت
وتی مَردی شهماتے جت :
پۆکێن مردک! تئو چۆن زهرگ کنئے منی هبرا مزورئے .
منێن هستۆمندێن زۆراکا؟
زوت په جوانی و وتی مئیلا برئو زِرئے تئیابا،
مرئوئے په تئیی نادلکشیا ترا گِرّ کننت و برَنت .
تِلَهچَکێن ماهیگک آپا اۆژناگ کنان
(نیلێن زرئے دێم تهار اَت)
«چے ترا پکار اِنت میرێن کماش؟»
پیرمرد آییئے دێما سْرێنا چۆٹ کرت و گْوَشتی :
«مِنّتوار تئیی شَهبانُکێن ماهیگک !
نه منی پیرزال اێر جتگ و منی پیرێن
بالادا په آرام نندگا نئیلیت .
پدا منی زالک ڈکّے کرتگ :
نلۆٹیت دگه که هستۆمندێن زمیندارے ببیت
لۆٹیت که آزاتێن بادشاهے ببیت .
تِلَهچَکێن ماهیگا دَرّاێنت :
«هچ پرواه مکن. برئو وتی هَندا .
جوان اِنت! بِلّی زالک بادشاهے بیت .
شمارا نۆکێن گدشۆدی لگَنے بیت.»
آییئے دێما شاهی گْواتگرے جُکِّتگاَت .
گْواتگرا وتی پیرزالی دیست .
بادشاهی کُرشی و تهتئے سرا نِشتگاَت .
میر و امیر و هستۆمند آییئے کاران کنَگا اتنت .
آییئے پئیالها زامرسکیئے تْرُنداپ پُرّ کنان اتنت که
گۆن نۆکتامێن بِسکۆٹ و وَردان ورگا اَت .
آییئے چَپ و چاگردا شێربیمێن پانَگپان اۆشتاتگاتنت و
هر کجاما تبَرزێنی زهمے کۆپگا اَت .
کماشا که اشانا دیست، گُڑِت.
سَلامالئیک، شێربیمێن بادشاه!
نون انون تئیی شاهی بالاد رازی و وَشّ اِنت.
پیرزال وتی جۆد و مردئے نێمگا نێمچمّے هم نچارت .
تهنا گۆن بُرزێن تئوارے گوانکی جت
آییئے میر و امیر و پانگپان دِهدِها آتکنت،
پیرمردِش گِپت و تێلانک دئیان چه شاهی گْواتگرا کَشِّت .
کَمّے هستاَت که گۆن وتی تبرزێنان ٹُکر ٹُکری بکننت .
سرجمێن مردمان آییئے سرا کندِت:
ترا انچش پکار اِنت، هۆڑێن پیرمرد !
دێمترا تئیی نابزانتی په تئو زانتے بیت
تئو که وتی جاها نزانئے.
چۆ دگه هپتگے گْوَست. پیرزال گێش چه پێش گْوات گپت .
بادشاه وتی کۆتوال و شاهی کلاتئے مردمانا
هپتگے گْوَست، دومی هپتگا پیرزالا پدا و
شِرّتِر چه پێشا، پیرمرد ڈۆبارِت و زاه و بد گْوَشان بوت
وتی جۆدئے رندا رئوان کرت که بیارنتی .
آیاں گَشت و ودی کرت و آورتِش.
پیرزال، کَماشا پرمات :
برئو تئیابا، ماهیگُکئے دێما سْرێنا چۆٹ کن و بگْوَشی :
منَ نلۆٹان که آزاتێن بادشاهے ببان،
منَ لۆٹان که جُهل و پراهێن اکیانانی بادشاه ببان،
لۆٹان که منی هند و جاه جُهلێن اکیانئے دل ببات و
تِلَهچَکێن ماهیگُک منی کارندهے ببیت.
پیرمرد دل نکرت که گۆن زالکا هبر بکنت .
نلۆٹِتی که آییئے هِژمئے آسا گۆن وتی گپان گێش بکنت .
چۆ پیرمرد شت نیلێن زرئے تئیاب و کِرّا اۆشتات .
تِلَهچَکێن ماهیگک آپا اۆژناگ کنان
زِرا زرابێن کئوش و توپانے شِدّت کنان اَت .
مئوج و گْوَرم چِست بئیان، جُنزان و کَپان اتنت .
گْوَرمانی پْرُشگئے تئوار تان دور دلان لَرزێنَگا اتنت .
«چے ترا پکار اِنت میرێن کماش؟»
پیرمرد آییئے دێما سْرێنا چۆٹ کرت و گْوَشتی :
چے ترا پکار اِنت میرێن کماش؟
نه منی پیرزال اێر جتگ و منی پیرێن
من تئیی مِنّتوار آن شهبانکێن ماهیگک !
من گۆن اے گَندهزالکا چے بکنان؟
نون نَلۆٹیت که اِدا بادشاهے ببیت،
لۆٹیت که اکیان و زرانی بادشاه ببیت .
دریا و اکیان آییئے هند و جاه ببیت که
تئیی جند آییئے کارانی کنۆک ببیت.
ماهیگُک هچ چیزے نگْوَشت .
تهنا وتی دُمبی آپانی سرا جَت و
زرئے جُهلیا رئوان بوت
تان دێرا کماش زِرئے تئیابا،
پسّئوئے ودارا اۆشتات .
بله آهرا بے پسّئوا پیرزالئے نێمگا رئوان بوت .
چارتی: پدا آییئے دێما هما پێشی آیانی ڈگار و نێزگاری کُڈّ اَت
و لۆگئے دێما آییئے پیرزال نِشتگاَت و
پیرزالئے دێما ٹُنگ و پرُشتگێن گدشۆدی لگَن اێر اَت.