دێم په باز-زبانێن اێرانێا: برانز
The article below is not in standardized Baluchi. We are currently working on it and will provide an updated version soon.
مرۆچی ما اے نۆکێن تندجاها که نامیبرانز اِنت پێش کنگا اێن. مئے مکسد چه اے کارا اش اِنت که مان اێرانا جاهمنندێن بلۆچ اُستمانئے بارئوا گێشترێن سرپدی بدئیێن، اێرانی بلۆچان په آیانی جندئے زبانئے کارمرز کنگا کمک کنێن و مان اێرانا چُنت-
زبانیئے نپ و پایدگان ودّێنان کنێن.
همکّ رۆچا اے سرهالانی سرا نۆکین پٹ و پۆل بئیگا اِنت: چنت-زبانیئے نپ و پایدگ، مان وانگا هئواری (Inclusion) و تهراتهریئے (diversity) ارزشت، چکّانی زهنی ردۆمئے سرا کمترێنیێن زبانانی ڈالچار کنگئے کارپد. ادا هبر هما چکّانیگ اِنت که وتی ماتی زبانا چه وانگا زبهر اَنت.مان اێرانا که یکّے چه میان‌رۆدراتکئے هما ملکان اِنت که اۆدا اتنیکی تهراتهری گێشتر اِنت، همے لۆٹ و واهگئے تئوار هرسال چه پێسریگێن سالان گێشتر بئیان انت که یک-زبانی وانگئے اڑ و جنجالئے سرا و ماتی زبانا وانگئے هکّئے سرا گئور کنگ ببیت.
مان اێرانا که یکّے چه میان‌رۆدراتکئے هما ملکان اِنت که اۆدا اتنیکی تهراتهری گێشتر اِنت، همے لۆٹ و واهگئے تئوار هرسال چه پێسریگێن سالان گێشتر بئیان انت که یک-زبانی وانگئے اڑ و جنجالئے سرا و ماتی زبانا وانگئے هکّئے سرا گئور کنگ ببیت.
پارسیا ابێد مان اێرانا دگه پنچ مزنێن زبانی ٹۆلی هست، چۆ که بلۆچی، کردی، اَربی، ترکی و ترکمنی. گیلکی، مازندرانی و لُریا هم که گوَنڈترێن زبان اَنت گێش کرتَ کنێن. بله پارسی ملکئے اێوکێن رسمی زبان اِنت و مان وانگجاهان هم سۆج دئیگ و وانێنگ اێوکا پارسی زبانا بیت.چه اشیا گئیرِ پارسێن چکّان مزنێن تاوان رستگ: تکلیپ و ردپهمیئے مارشتا بگر تان همے اهساسا که آ هئیالَ کنت که چه آ دگه چکّان که ماتی زبانش پارسی اِنت کُنٹ‌زهن‌تر و سرپدی‌اِش کمتر اِنت. اشیا ابێد مزنێن کِساسێا دربرجاهئے یله کنگ، اے اڑ و جنجالئے آ دگه کارپَد اِنت. په دَرور اهوازی دربرۆکانی مسالا آورتَ کنێن.
اے چکَّ رُدنت و بالگَ بنت، و هجّ اَنت هما جاورێا زند بگوازێننت که اێرانئے یک-زبانی وانگئے سیستما په آیان جوڑێنتگ و آ چه آیانی انسانی هکّا که وتی ماتی زبانا بواننت زبهر کرتگ‌اَنت. مان یک انچێن جاورێا، چه یک -زبانی سیستمئے کارپدان راجمانئے سرا مزنێن اَسرے کپیت، هاس وهدے که گندێن چه اێرانئے مُچّیئے نێما گێش مردم پارسیا وتی ماتی زبانَ نزاننت.سال 2009آ، اێرانئے پێسریگێن تالیمئے وزیر، همید رزا هاجی باباییا هال دات و گوَشت که اێرانئے دربرۆکانی هپتاد درسد دو زبانی اَنت و تنتنا چه ائولی کلاسا رند هم پارسی آیانی ائولی زبان نه‌اِنت. و دربرۆکے که چه ائولی کلاسا مان وانگا بێسۆبَ بنت دێماترا هم گۆن همے اڑ و جنجالا دچارَ کپنت.
چکّانی هکّئے مَنّشت- سی‌اُمی بند؛ شهری و سیاسی هکّانی لبزبندیئے بیست و هپتمی بند؛ اتنیکی، راجی، زبانی و مهزبی کمترێنیێن کسانی هکّ و اۆبال- چارمی بند، لهتێن چه میان‌اُستمانی منّشت و لبزبندیان اَنت که دێمش هاس گۆن همے هکّا اِنت.
پمێشکا که اے اڑ و جنجالئے بارئوا سرپدی گێش کنگ ببیت، گئیرِ پارسێن جهدکارانی ٹۆلیێا په یک-زبانی سیستمئے هلاس کنگا وتی کار بنگێج کرتگ. اے جهدکارانی باور همش اِنت که مان اێرانا چنت-زبانی وانگئے سیستمێا ماتی زبانا وانگ، بازێن گئیرِ پارسێن مردمێئے لۆٹ و واهگ اِنت، اے جهدکارانی باور همش اِنت که مان اێرانا چنت-زبانی وانگئے سیستمێا ماتی زبانا وانگ، بازێن گئیرِ پارسێن مردمێئے لۆٹ و واهگ اِنت، بله پمێشکا که چُنت-زبانی وانگئے هَستێن سیستمانی بارئوا زانت و سرپدی نێست، نه تهنا اے مسلهئے بابتا دلگۆش گوَر کنگ و پلّه‌مرزیے گندگَ نبیت، پارسی راجمانئے باسک هم اشیئے هلاپا اَنت. یک زبان سرمایه گذاری جمعی کمپێن کارئے مولّ و مراد اِش اِنت که اێرانی راجمان تهر تهرێن ملکانی چنت-زبانی وانگئے سیستمان پجّاه بیاریت، همے دابا چشێن سیستمانی شرّێن کارپد و یک-زبانی وانگئے تاوان‌دئیۆکێن اَسرانی بابتا بزانت. نێٹ یک-زبانی مان اێرانئے دربرجاهان هلاس کنگ ببیت. پمێشکا اشان پارسی زبانا مئواد تئیارَ کننت و تهر ترێن راجمانی رسانکدران شنگَ کننت. اشان نۆکی په زلوریێن کمک و مدتانی گرگا تُکشامے (کمپئین) بنگێج کرتگ تانکه وتی کارا دێما برت بکننت. انچش تامُربندے ٹهێنتگش که مان اێرانا چنت-زبانی وانگئے ارزشتا پێشَ داریت:
ما اے نبشتَها گۆن داکتر پِرناند دِ وارنّس، تپاکێن راجانی گل- کمترێنیئے مسلهئے گچێنی اهوالکارئے هبران هلاسَ کنێن که تمان و گوَنڈ گپتگێن ڈئولێا مئے کمکا کاینت که بگوَشێن چیّا یو ان پی او وتی هما باسکانی پلّئوداریا مهر اۆشتاتگ که په وتی ماتی زبانا وانگئے هکّئے رسگ و په وتی چکّانی گهترێن بانداتا جُهدا اَنت. “کمترێنیئے ماتی زبانا وانگ اگن گۆن رسمی زبانئے الکاپێن وانێنگا هئوار ببیت، مان دراجوَهدا شرّترێن اسر گندگَ بیت؛ دربرجاهئے یله کنگ کمترَ کنت، پدّراێن ڈئولێا دێم په شرترێن آکادمیکێن کارپدان رهشۆنَ بیت، هاس په جنێن‌چکّان؛ سئواد و رئوانیا مان دوێن زبانان بزان ماتی زبان و رسمی یا گێشترێنیئے زبانا ردۆمَ دنت و گۆن اشیئے رهشۆنیا مردم مان کُٹُم و راجمانا گێشتر هۆرَ بنت.” گۆن همے هئیالا ما برانزئے تندجاها پێش کنگا اێن.
