The article below is not in standardized Baluchi. We are currently working on it and will provide an updated version soon.

نبشتانک: سمیه حفیظ

چہ کرناں بلوچستانءِ دمگانی تہءِ نشتگیں زالبول بلوچی دوچءِ کوہنءُ کدیمیں رواجءَ زندگ دارانءَ پیداک اَنت۔24 درسد زالبولانی وانگی درسدءِ تہءَکہ دگنیاءِ تہءَ سک پشتءَ اَنت  گیشتر دمگی بلوچ زالبولانی کار دوچگری اِنت۔ہمے کارءِ تہءَ آن لائن بئیپاری یے آیگءَ کساسےءَ آوانی زندگی یے تہءَ گہتری آؤرتگ ءُ ہمے میتگانی تہءَ دوچگر گوشگ بنت،گیشتر موہ دئیگءَ انت ءُ کمکءُ شونداری کنگءَ اَنت۔

ہُرمت خاتون کہ چلءُ دو سال اِنت ئِے ہما ہزاراں دوچگرانی تہءَ انت آنلائن بلوچی گُدانی بھا کنگءَ گوں نپ چست کنگءَ اِنت آ لوگ پہ لوگ شُتگ ایشی یے متلب ایش انت کہ پیسرءَ آئی یے گراک کم بُوتگ اَنت تھنا آئیءِ میتگ کہ  خضدار بلوچستانءَ انت وھدے آئیءَ اے اِش کُت گڑا وتی زھگانءَ گوشت ئِے کہ آئی یے واستہ فیسبک پیجے اڈ بہ دئیں دانکہ آ دوچاں دیان بہ کن گڑا آئیءَ وتی گُدانی دیم دئیگ پہ ہیلو دوچ ءَ بندات کہ آنلائن پتّرے بلوچی گُدانی بھا کنگ ئے.

منی لوگواجہ باگءَ کار کنت ءُ آئیءِ پگار مئے زلورتاں پیلو کُت نہ کنت پمیشکہ من پیسلہ کُتگ کہ گوں وتی ھنرءَ لوگءِ ھرچءُ درچانی تہءَ کمکّے کناں ۔آنلائن بئیپارءِ آیگءَ گوں منی گُدانی نھاد ءُ منی جندءِ ھرچءِ تہءَ گیشی اتکگ پیسرءَ من دروازگ پہ دروازگ شتگاں ءُ کسانیں پیمانہ ئےءَ من گراک بوتگ انت نوں جتائیں مُلکاں چہ منیءَ کاینت ءُ گوْشنت

خاتونءِ گلکاری مڈل ایسٹءَ مزنیں لوٹےءِ تہءَ انت نوں خاتون ماھے پنجاہ ہزار کمائی کنتءُ آئیءِ گوما آئیءِ دوئیں جنک ھم گوننت.

دگے بازیں زالبولانی  کہ ھرچ اِش کم انت واستہ روایتی چکنکاری چہ نسلءَ پیداک انت اے نہ تہنا نیزگاریءُ زند گوازینگءِ راھے بلکیں وتواجہ بوگءِ ھم وسیلہے۔

بلوچ دوچگری کہ گوں سوچنءُ رنگی ئیں بندیک،سربری جلوہ،آستونکءُ پندول ، گُدءُ پشکءُ شلوار دوچگ بنت.

گْوَستگیں دوچگراں ھم آزاتیءَ گوں کار کُتگ بلئے نوں اے بئیپارءِ تہءَ آنلائنءِ آیگءَ گوں گیشی ءِ اتکگ آوانی زرءُ مالءِ گیشی بوتگ ءُ مزنیں کساسےءَ گراک پیداک اَنت

دمگانی دوچگر کہ پیسرءَ آوانءَ شہری گراک نہ بُوتگ نوں چہ کُلیّں دگنیاءُ پاکستانءَ لوٹءِ تہءَ انت اے گُد کوئٹہ،کراچی ءُ ھما بلوچ کہ ڈنّی مُلکاں نشتگ انت چوشکہ برطانیہ،امریکہءُ مڈل ایسٹءَ بھا بنت.

خاتون سکینہ ستاّرءِ گورءَ کارءَ اِنت کہ شست سال انت ئِے ءُ آئیءَ دکانے اَست خضدار بلوچستانءَ آئیءِ گیشتر بئیپاری آنلائن بِیت انسٹاگرامءَ ھیلو دوچءَ چہ پاکستانءُ ڈنّءَ آرڈر کاینت.

پہ سکّینہ ماھے بیست یا پانزدہ آرڈر ماھے ءُ ہمے برے برے پنجاہءَ رور وھدے ائید یا آروسے بیت بلوچ رواجانی ردءَ بانورءَ بازیں گُدے رسیت آئی آروسءَ.

اے کارانی سرجم کنگءَ پہ آئیءَ دوہزار زالبول چہ سرجمیں بلوچستانءَ داشتگ کہ وتی لوگاں کار کن انت آ گوْشیت جوڑھے سئے زالبول تیار کنت.

سکینہ گْوشیت: “دوچگر چہ دمگان انت ءُ آوانءَ انٹرنیٹءِ آسراتی نیست گڑا آ آنلائن بئیپار کُت نہ کن انت گڑا آ مئے گوما رھوت کن.” آ گْوشیت: “ایشی ءِ مزنیں لوٹے ہما مُلکاں کہ اودءَ بلوچءَ زالبولانءَ دوچگرانی ڈس نیست بازیں زالبول اَست اَنت کہ آوانءَ وتی بنکّی زلورتانی پیلو کنگءَ اے کارءَ کن انت آنلائن کارءَ اے چیز آسان کُتگ.”

بازیں زالبولاں وتی نزّیکی جوڑ کتگ گوں آنلائن بئیپار کہ ایشانءَبازیں نپے گُدانی سرءَ دنتءُ ہمے چیزءَ گوں ایندگہ زالبولان ھم کن انت.

سکینہ گْوشیت: “دوچگر چہ دمگان انت ءُ آوانءَ انٹرنیٹءِ آسراتی نیست گڑا آ آنلائن بئیپار کُت نہ کن انت گڑا آ مئے گوما رھوت کن.”

سمینہ تنزیل کہ سی سال عمر انت ئِے چہ خضدارءَ انتءُ انچیں زالبولے آ تہنا دوچگرے نہ انت بلکیں گُلکارءُ چکنکارے ھم ءُ سکینہ ءِ گوما ھوار اِنت آ تھنا دوچگری نہ کنت بلکیں ایشانی کاراں ھم چاریت خضدارءِ کشءُ گورءِ میتگءُ دمگاں روت ایشاں بھر ھم کنت

“آنلائن بزنسءِ دور سر بوگءِ سوبءَ ایشیءَ دوچگرانءَ نپ داتگ ءُ نوں باز کار رسیت ءُ اے ھمے دور سربوگءِ سوبءَ انت” تنزیل گْوشیت.

پانزدہ سال انت سمینہ ھمے کارءَ کنگءَ انتءُ وش انت کہ آ آزات انت ءُ وتی لوگواجہءِ کمکءَ کُت کنت کہ بابُوئے ءُ لوگءِ کارانی تہءَ ھم دستءَ مان کنتءُ وتی چُکّانی ھم کمکءَ کنگءَ انت

دوچگریءِ ھنرءَ ابید انلائن پتر بھا کنگءِ ھم جاگھے تنزیل ءِ گوْشگءِ ردءَ “اے کارءِ تہءَ آیگءَ گوں بازیں زالبولانی زندگی ءِ تہءَ ھم گہتری اتکگ پیسرءَ بازیں زالبولانی وانینگءِ ھم نہ جیڑ اتگ نوں آ وتی زھگانءَ پرائیویٹ وانگجاہءَ ھم ھمے کارءِ سوبءَ دیم دئیگءَ اَنت.”

سائرہ علی  کہ ہژدہ سال انت ئِے ہپت تبکءَ نیزگاری ءِ سوطءَ وتی وانگ ئِے یل کُتگ آئیءَ ھم کار بندات کتگ دانکہ وتی لوگءَ کمک کُت بہ کنت چیاکہ آئیءِ پِت ریٹائر بُوتگ.

سائرہ گْوشیت: “من وتی دوچانءَ آنلائن بھا کنگءَ آں منءَ یک پترّے است کہ اودءَ اے کاراں بھا کناں آنلائنءِ سوبءَ منءَ باز کار رسیت نوں من پہ نگن ءُ لوگءِ کارانی تہءَ کُمک کُت کن آں.”

شاہدہ کہ بِیستءُ پنچ سال اِنت ئِے پیسرءَ وت کارئِے کُتگ ایشیءِ متلب ایش انت کہ پیسرءَ اینچو آئیءِ دوچ دیمءَ نہ شُتگ انت آ گْوشیت آ کارءَ کنگءَ اِنت دانکہ پہ وت لوگے ءُ پہ وتی آروسءَ چیزے رکّینت بہ کنت.

گوں سکینہءِ گوما کارءَ آ بیست ءَ چہ پانزدہ گُد بھا کنت سالے پیسرءَ پنچءَ داں دہ بھا کُتگ ئِے وتی جندءِ میتگءَ۔

“میتگےءَ بوگءِ سوبءَ من چاگردی رسانکدرءِ بابتءَ اِش نہ کُتگ ءُ اے چو بنُّکی دوچگرانی کارءَ کنت وھدے آ اے چیزءَ دئینت. شاہدہءِ گوْشگ انت: “چاگردی رسانکدرءَ مزنیں آشوبے آؤرتگ دوچگرانی زندگیءِ تہءَ انچیں وھدءَ ما آرڈراں نہ زوراں گیشیءِ سوبءَ.”

سمیه حفیظ آزاد نبشته کار انت. آ @sommul_baloch سرا ٹویٹ کنت.

Published on The News on Sunday