من چه ماتا وهدے که پێدا بوتان و چمُنّ پَچ کرتنت، چاران منیسجّهێن کهۆلئے مردم انچۆ گَل اَنت، هر یکّے په دێمے گۆن وڑوڑێن تاریپ و سپتان منا تئوارَ جنت. تْرو جان په سرے گلاِنت و ساهتے سَد برا وتا منی سرا نَدر و کئولیگَ کنت کهچمرۆک جانے پێدا بوتگ. ماتَ گوشیت مزار جانے پێدا بوتگ.اے نێمگا بَلُّک و پیرُکَ گوشنت سردارے پێدا بوتگ، آ نێمگا گُهارگوَشگا اَنت داکتر جان و پایلِٹ جانے پێدا بوتگ.

انچۆ لۆگئے مردم پادانی سرا اۆشتاتگ‌اَنت که هُدا مکنت مناهُردێن تپ و نادراهیے بگیپت، هرکَس په سرِ وت هئیراتے کنت. یکّے پسے کُشیت، یکّے گۆکے، دگه یکّے شَئے کَلّگئے زیارتئےسْوالیگَ بیت. من انچۆ گئولُک و ناز و نایاپت آن که چه مِهر ومُریبتا ابێد دگه هچ چیزَّ نگندان. من گْوانزگئے تها گلا بال و چه زمینا چِست آن، گۆن وتا همے گوشگا آن که دُنیائے بێمٹّ وبێکِچّه من وت آن و بسّ.

لۆگئے مردێن‌چُکّ اێوکا من اتان. نون که انچُش من درے درےمستر بئیان اتان، من هر رۆچ وَشُّکێن ساڑایگ و سَتایاناِشکُنگا آن. شما وتَ زانێت بازێن ساڑایگ انسانا هم چه زمیناچستَ کنت و منی بَگَل گوات گران اَنت. نون من وتا وتی تهاانچۆ بُرز لێکَگا آن، گۆن وت گوشگا آن که منی پئیمێنچۆٹ‌کُلاه و چۆٹ‌گیوارێن شربُرّ، اے دُنیائے تها نێست‌اِنت واێوکا بۆییگئے پُلّ من آن.

وهدے که من اسکول بِندات کُرت، هچ کتابئے دپُن پچ نکرت، بلهچاران هر رۆچ منی لَمبر نۆزده و بیست اَنت، من پِگر کرتهئو…نون من آن و من، بله بزان اے منی نۆزده و بیستێنلَمبرانی کِسّه و کَهانی اِش اِنت که مئے زامات اسکولئےهِڈماسٹر اِنت و اے دگه ماسٹری گوشتگ‌اَنت که منیوسِرک‌زاتکا چه نۆزدها کمتر مَدئیێت که اے، لۆگئے یکێنمردێن‌چُکّ اِنت و اِشیئے گُهارا وتی برات چه من هم دۆست‌تراِنت. اگن شما کَمُّکێن نمبری بدئیێت، گُهاری منا سێر چه زا وهبرَ کنت. زا و هبرا جهندم! تان سباها منا نندگ و پاد آیگئےسزایا دنت.

انچُش که من رُدان و مزن بئیان آن و بگلانی گوات گێشتربئیان اَنت، نون په اے باورا رستگان که چه من دگه هچکسشَرتر و زانتکارتر اے دنیایا نێست‌اِنت. هُدا جان زندے منینسیبا بکنت دگه چُنت سالا مُلکئے سرمستری و لیڈریا دستاگران و انچُش گۆن همے ڈَلَگێن هئیالان اتان که یونیورسیٹیاسر بوتان و من انگت همے هئیالئے تۆکا اتان که دُنیائےبۆییگئے پُلّ اێوکا من آن.

یک رۆچے ما کلاسا وانگا اَتێن ماسٹرجی لگِّت وتی ساڑایگ وتاریپا. گوَشتی من اے کرتگ و آ کرتگ؛ منا اے هبر سکّ تئورِتو گئینز گپتان. زندئے تها ائولی بر اَت که دگرێا وتا منی دێماچۆ ساڑات. من چه اَدارے دپا زُرت که تئو چے گوشگا ائےماسٹرجی؟ تئو سرا برابر ائے؟ وتسرا وت، تئو وتی بگل گواتداتگ‌اَنت. اگن ترا و یونیورسٹیئے اے دگه ماسٹران دانچۆپئےتها بچۆپئے بچۆپئے، شما سجّهێن منی چارکے نبێت. برئوێتدگه جاگهے وتی گُلان بِکِلاێنێت.

بزان ماسٹرجیارا اے هبرا سکّ تئورێنت و اے دگه اُستادیگوَشتنت که اے سرُٹّێن بچَکا شرّ برێپێنێت و هچ لمبری مدئیێت. دانشگاهئے چار سال پوره بوت بله من انگت وتی وانگ په آسرو سَبورَت نرسێنت، چارت که گێشتر دانشگاها بداران مردمکلاگَ گرنت. من چێرکا وانگ اَنگار کرت بله مردمانی دێماگوَشتُن که وانگُن په سَبورَت رسێنتگ، بله ادارُکے په کارا واکُنَنکنت و کمُّکێن دَمے ساساران گڑا دێمترا کارے دست و پادَکنان.

من هر رۆچ واجه‌کاری کۆٹے گْوَرا کرت و بگل‌ گواتَ داتنت چهلۆگا درَ بوتان و مُلکئے سڑک گْوازَ کرتنت، یا که برے برےبێگاهانَ شتان دینی مدرسهئے کشا که همۆدا مێتگئے بچکَآتک و سرجمَ بوتنت یا که برے برے چه دینی مدرسهئے کشاتانکه میرانئے پَلّئے گورا کدمَ جت. 

بله نون مدّتے بیئگا اِنت که گۆن وتا جێڑگا آن و وتارا همےگوشگا آن رۆچے نه رۆچے آسر مردم سرپدَ بنت که منی وانگنێمکَپی بوتگ و اے درۆگ تان کدی چێر و اندێم بوتَ کنت؟ گڑایک پئیمے نیمّۆنے بکنان و چه مُلکا در بکپان که چه اے مزنێندرۆگا در گزا و در امان ببان.

یک بێگاهے انچۆ که پێسریگێن رۆچانی دابا سڑک گواز کنگااتان، مئے سیادے که نامی جانَل گازاییل‌کشّ ‌اَت، سڑکئے سراگۆن من دُچار کپت. من گۆن آییا تئیار جۆڑی کرت همےاۆشتاتگێن جاگها واجها دَرّاێنت: «منا شرّ پهِلّ کن، من چهمُلکا رئوان.» من گۆن همے هبرئے دَرّاێنگا اجَکّه بوتان. من همچه اَدارے جست کرت: «کجا رئوئے؟ «پسّئوی دات که یورُپا. من پدا اجکّه بوتان و گوَشتُن: «جانل جان !یورُپئے رئوگ آساننه‌اِنت.

نه، من چارت؛ جانل جان نون هچ پئیما دارگئے دابا نه‌اِنت وپادی یک کلّێا کرتگ و گوَشیت: «هر داب منتگ من یورُپابرئوان. بسّ منی دو سَنگارئے گازاییل پَشت کپتگ، اے دوێنسَنگارانَ جنان و ماشینا بها کنان و زرّان وتی سپرئے نئول وباڑهَ کنان «.

پدا ما جُست کرت: «چۆنَکا رئوئے؟»

«بله، چۆ رئوان؛ یورُپا وتی مُلکانی سیمسر پچ کرتگ‌اَنت،سجّهێن مهلوک چَنڈگ و رئوگا اِنت. زانا تئو سرپد نه‌ائے کهیاکوب و مئولُکا دو ماها پێسر وتی پَس و گۆک بها کرتنت و دێمپه یورُپا شُتنت و انّون سَر بوتگ‌اَنت. منا بُگئے گئوس بگیپتانّون انچۆ برابر اَنت، دو ماهئے تۆکا هرکسا په وتا یکآی‌پئونے زُرتگ.»

گڑا من همۆدا ٹۆٹل جت که من اگن ادا بداران مردم سهیگ‌ببَنت من یونیورسیٹی هلاس نکرتگ، مهلوکئے دێما پاشکَ بان.من هم بِشُتێنان سکّ شرّ اَت.

من چه جانل جانا جُست کرت: «کدی؟ کجام رۆچا پکّا رهادگَبێت «.گوشتی: «هُدَل بِنزوالا، بِنزئے بها کنگا چهبارا شُتگ، آبیئیت و من اے دوێن سنگاران ببران، بیستے رۆچ دگه رهادگَ‌بێن.»

گڑا گوَشتُن که شما پێش چه اشیا که رهادگ بِبێت، الّما مناسهیگ بکنێت. چاران بلکێن من هم آتکان. جانل گازاییل‌کشاگوشت: «الّما پێش چه سر و سرگِرا ترا سهیگَ کنێن که تئو همتئیاری بکنئے سکّ وشّ اِنت اگن تئو بیائے بله منی دلَ نجنت کهتئو گۆن ما بیایئے! تئو وتی کهۆلئے گئولُک ائے.»

گڑا من شتان لۆگا و هبرئے سرُن کَمُّکے زاھر کرت، چارانهچکس دست نزّیکا نئیلیت. ماتا گوشت: «تئو اگن برئوئے ترامنی شیر ناپهلّ اَنت.» بلُّکا هم گوشت: «بابا جان همِدا بنند،چے کنئے روئے کاپرانی ملکا؟ تئیی ایمان پهک سستَ بیت وتئیی دۆد و ربێدگ پهک گارَ بنت.» گُهاران هم سَریگ گُٹّا کرتکه تئو مئے یکّێن برات ائے. تئو برئوئے اِدا مارا زهیرَ کُشنت.»

اے جانلئے بیست رۆچ تمام بئیگا اِنت، چاران لۆگئے مردم هچدابا رزا نبئیگا اَنت. شپے بئیٹکا من و منی ناکۆزاتک بالانچنِشتگ‌اتێن، بالانچُن گوشت که بیا منا چُشێن اراده و مکسدےهست‌اِنت بله لۆگئے مردم رازیگ نبئیَگا اَنت. گوشتی: «هچپرێشان مبئے منا یک ملّاے زبردستێن هست که ترا تاییتے دنتکه سجّهێنان انچۆ دلترّێنَ کنت که آ وتی دپا ترا بگوشنت کهبرئو.»

بله اے ملّا په هرکسا چُشێن کارَ نکنت. یا په وتی نزّیکێن بێل وبراهندگان اے کارانَ کنت یا که کسێا بازێن زَرّے ببیت، یا کهوشرنگێن انسانے ببیت. بله ناکۆزاتک جان تئو هچ پرێشانمبئے، ملّا منی سنگت اِنت ما مدام هۆریگا چرسَ کشّێن و پهچرس کشّگئے نیمّۆنا رئوێن، سری که ڈمبرت نشھئے تۆکا پکّاتئیی کارا کنت.

ما چُنت اسپێشلێن سیگاری چرس چه ابدُل مُنڈئے گورا زُرت وشُتێن ملّائے بئیٹکا و سلام الئیک بوتێن. چُنت منِٹ که گوستبالانچا سیگاری چرس سر کُرت. ملّایا ائولا منی دێما نکَشّت،بله بالانچا گوشت: «ملّا جان هچ متُرس اے منی ناکۆزاتک اِنت.دپی کُبل و کڑی و ‹مئید اِن جاپان› اِنت. بیا بکَشّ. اگن اےچرسا مکشّئے تئیی نێم اُمر گڑا بزان زئوال بوت.» گڑا ملّایاگۆن کَمُّکے تُرس و لرزا چرس کَشِّت.

بزان ملّایا چارمی دم که جت، چرسا ملّا انچۆ گپت که بلۆچیزُبانی پهک شمُشت و لگِّت اردو کنگا که «ابئے یار یه کیساچرس هے جو لوگوں کو آسمان کی ساتویں منزل پر لے جاتاهے.» من گوشت: «ملّا ترا تپر بلگّات منی پهکێن اردوئے زانتسلام، کیسے ھو؟ مجھے تم سے محبت ھے اِنت که چه امیتاببَچَّنئے پِلمئے تۆکا یاد گپتگ. شرّ انت انّون تئو گَرک باتئے مناتاییتے بدئے که منی لۆگئے مردم رازیگ ببنت که من برئوانیورُپا.» ملّایا گوشت: « یه کوئی بڑی بات نهیں هے. ابهی تُملوگوں کو ایسا تعویض دونگا، تهمارا کام دس منٹ میں پوراهو جائے گا.»

ملّا چرسیا مارا تاییت دات و ما بُرت مێتگا. چارێن، لۆگئےمردم یک رۆچے نگوست رازیگ بوتنت. پِتا ٹُکُّرے زمین بها کرت،ماتا وتی سُھر بها کرتنت و مارا شرّێن زرُّک و مرُّکے داتِش. هبدهمی رۆچا جانلا زنگ جت که ما تئیار اێن و تئو هم وتیچن و بندا بکن که سئے رۆچا رند رهادگَ بێن.

گڑا ما برابر بیستمی رۆچا دێم په یورُپا رهادگ بوتێن و مئےسپرا دو ماه لگِّت و ما یورُپا رستێن.

ما که وهدے یورُپا رستێن، پگرِن کرت نون دگه پهکێن چیزّ شرّبوتنت، بله بزان کِسّه و کهانی نۆکی بنگێج بئیگا اَنت. په مئولُکو یاکوبا زنگِن جت: «ما وه هچَّ نزانێن چے بکنێن بارێن؟» گوشتِش: «بازێن چست و اێرے نلۆٹیت هر کجا پلیسے دیستۆبگوشێت ‹I am a refugee› :گڑا شمارا وت بارت مئیارجلّیئےکارگسا سرمنزلَ کنت.» ما همے کار کرت و مئے لنکُک ومنکُکانی نشانِش گپتنت و مارا همے مئیارجلّیئے ادارهاادارُکی جاھے داتِش که اِدا دو هپتگا بدارێت و دو هپتگا پدشمارا مُکیمی کئیمپا دێمَ دئیێن.

ما پدا وتی سنگتانی سرا زنگ جت که ما سرمنزل بوتگێن، بیاێتگندُکے کنێن. اے دوێن واجه آتکنت. انچُش که چمِّش په ما کپتنتکندگا لگِّتنت. اجکّه بوتێن که اِشان چِه مرک اِنت که کِکی کِکیکندگا انت!؟ گوشتِش: «انگت شمارا بلۆچی چۆلک گورا اَنت، ادااے گُدانی مُلک نه‌اِنت. گْوَهر شمارا چۆلکانی تها پرۆشیت،سارتی کُشیتۆ، زوت درِش کنێت. بێچارگێن بلُّکئے هبرئے هئیالاکپتان که واکی راستی گوشت که درملکا مردمئے دۆد و ربێدگکم کمّا گارَ بیت!

ما هم گۆن ناکامێن دلے گجری درێسے جت و شُتێن دێم پهبازارا. انچۆ که رئوگا اتێن، راهئے تها جُستُن کُرت که ماراگوشتگِش که دو هپتگا رند بیاێت پلان جاگها مارا لهتێن جُستهست‌اِن. اے چے لۆٹنت جست بکننت؟ جوابِش دات: «جُستَکننت که تئو ملکا چے کُرتگ که په اۆدئے مانگا تئیی جان درھتر بوتگ؟ تئو باید کئیسے بدئیئے که آ باور بکننت.» منگوشت که من وه ھچَّ نزانان چے بگوشان، گڑا چے بکنان؟

یاکوب و مئولُکا گوشت که ما لهتێن کدیمی بلۆچ که دێر اِنت اِداآتکگ‌اَنت در گپتگ، رئوێن درُستانَ گندێن که ترا شرّ سر وسۆج بکننت. بله اسلی گپّ اِش اِنت که ادا گێشتر سیاسی ومَسیهی کئیسَ چلّیت. تئو اگن لۆٹئے تئیی کار زوت‌تر جۆڑ ببنتباید چه اے دوێن راهان یکّے گچێن بکنئے. من گوشت: «اےدوێن راه وَه نبنت. مسیھیتئیی ناما هچّ مگر، بسّ اِنت که مئےپُچ شتگ‌اَنت دگه نێم‌کپّیێن ایمان مرئوت و مهمتر اِش انت کهاگن اے ھال بلُّکا برسیت سکتهے کنت و چاردارئے سرا دێم پهکبرستانا برنتی و اگن سیاسی نێمگا برئوان، منی لۆگئےمردمان هکومت گپچلے چگلَ دنت و دلسیاهَ بنت.»

گڑا منا گوشتِش که واجهکار چه همدا بند بکن و گهتر اِنت کهپچ ترّ و برو ملکا و همۆدا پدا دینی مدرسهئے کشا بدار وجاده گواز بکن.

چه ناچاری و گۆن ناکامێن دلے گوَشتُن: «جھندم سری، وتیسرا سیاسی کئیسئے سَلّهانَ دئیان، چه وتی نێم‌کپّیێن ایمانئےیله دئیگ و بلُّکئے کُشگا شرتر اِنت.»

پدا من جُست کرت که چۆنَکا گُڑا وتی سیاسی کئیسا سرجم وتئیار بکنان و کئے منا کمکَ کنت؟ گوشتِش که یک واجهےهست‌اِنت که پێسرا دۆرآپئے کلَّگا بلۆچستانا نِشتگ‌اَت وچینچک سال هم خلیجا شێخانی سیاسی مشاور بوتگ و انّونده پانزده سالی بیت که ادا اتکگ و یک بلاهێن سیاسیجُھدکارے! اے دُنیائے تۆکا هر چے سیاست هست‌اِنت همےمردئے کِرّا اَنت و په اِشکنگا اے واجھئے پیرُک چرچلئے سیاد وهمکاسگ بوتگ و واجهکار چرچلئے دابێن مزن‌اَگلے!

گُڑا همش اَنت ما شتێن واجهئے گندُکا و انچۆ که مئے چمّ پهواجها کپتنت، واجهکارئے بلند بالاێن کدّ و چارشانگێن اندامگۆن کۆٹ و پتلون و کراوات و رولکسێن ساهتا که دیستنت، منوتی دلا گوشت واکی چه اشیا دنیائے تها دگه سیاست‌تِر بوتَنکنت. انچێن سیاسیکارے که مدام واجھئے سر اینچک سیاسی پروَندهانی تۆکا بوتگ که گردناای بچارئے پھکچوکّتگ و گار ‌اِنت!

گُڑا واجھکارا مارا انچێن سرپدی دات که چے بگوشان و چےمگوشان. رندا گوشتی که من یک کاگدے هم په تئو نبیسان ودئیان، ھر وھد که دادگاها شُتئے اے منی کاگدا بدئے و ترادگه کار مبیت و الّما چار و پنچ رۆچئے درمیانا پاس تئیی جێبابیت. 

دادگاھئے وھد رسِت و ما شتێن اۆدا و هر هبرے که واجھکارامارا سۆج داتگ‌اَت ما گوَشت و آ کاگد هم دات. دادگاها کاگدکه دیست سری سُرێنت و گوشتی که اے کاگدئے نبیسۆک کئےانت؟ من گوشت که همے مئے مزنێن سیاسی لیڈر نه، که سکّێنمزنێن سیاسی جُھدکارے.  

دادگاهئے مردکۆا چۆ چپّ چپّا منا چارت و گوشتی: «منا نهتئیی کاگد کبول اِنت و نه تئیی هبر!» من گوشت که اے چۆن.واجه!اے هما مردما نبشتگ و منا داتگ که دنیائے پهکێنسیاست هماییئے گورا اَمبار انت. گوشتی: «تئو دگه چیزّےگوَشگا ائے و اے کاگد دگه چیزّے نبشته اِنت.» بزان واجهئےسُدّ و سار کجا بوتگ که کاگدئے تۆکا چه نمیرانێن کمالهانئےآوازان هانی و شئے مریدئے کِسّهے نبشتگی!!

واجهان و بانکان!

اے مئے مزنێن رولکس‌والاێن سیاسی لیڈرئے گپّ و کهانی هماکِسّه اِنت که وھدے که اَسپان چکّاسئے مئیدانا رئوگئے اجازتمبیت، گڑا چه هران یکّے زرور چکّاسئے آھری کِشکا رسیت ونمبر یکَّ بیت. اے کاگدنبیسێن واجھکار ادا ھما وھدی اتکگکه ھچ دگه جُھدکارێن مردم نبوتگ و انّون زاھرا سیاسی لیڈرےکه دنیائے سجّھێن سیاست آییئے گْوَرا اَنت. 

بله انّون گۆن وتی داتگێن کئیسا ما هم سیاسی بوتێن و نهملکا شُتَ کنێن و نه ادا مئے هبران کسّے باورَ کنت. بله یکرۆچے ملّا چرسیئے وهما کپتان و په بالانچا زنگے جتُن که ملّاچرسی بلکێن منی مشکلا گۆن تاییتے سرانجامے بدنت! بلهملّایا گوشتگ‌اَت که اے کار چه منی واکا در اِنت و منی دم ودوتّ و تاییت گۆن پرنگان کارَ نکننت. اگن تاییتے گۆن پرنگانکارے بکنت گڑا بسّ پلّیریئے واجهئے تاییت و دوا اَنت.

انّون ما یک مردمے دێم داتگ پلّیریئے واجهئے گورا و واجها ھموتی نێکێن دْوا کرتگ‌اَنت و ما ھم همش انت نِشتگ و دردئےگانایا جنَگ و چارگا اێن که پلّیریئے واجهئے دوا بارێن مئےدێمی دادگاها چے کننت