The article below is not in standardized Baluchi. We are currently working on it and will provide an updated version soon

جانکار: وحید واحد

واشنگٹن اسکوائرءِ روکَپتءِ شَھرءِ یک کسانیں بَھرءِ دَمک جنگلی اِت اَنت۔ آ جُتائیں نیمگاں تَر اِت اَنت۔ آ کسانیں ٹُکّرانی تہءَ پُرشتگ اِت اَنت کہ آیاں دوجاہ یا دوکپ گْوشگ بیت۔ یک دمکےءَ گوں وت یک ءُ دو رندءَ ڈِکّ وارت۔ یکرندے یک بُتکش (painter) یےءَ اِے دمکءِ بابتءَ یک بئیگی بے بَھائیں چیزے در گیتک۔ پرز کن یک بُتکشّےءَ لھتے بُتکشّی سامان گون بیتگ ءُ آیانی واستا آئیءَ زر نہ داتگ۔ پرز کن آئیءَ زر گون نہ بیتگ۔ پرز کن یک مردے اتک کہ زَرّاں بہ گِپت۔ اِے مرد بیت کنت آ دمکءَ بہ گَرد ایت ءُ واتریءَ بیدے یک کلدارےءِ رسئگءَ پدءَ اچانگی گوں وت ڈِکّ بُہ وارت۔

شَھرءِ اِے بَھرءَ گرینوِچ ھلک گْوشنت۔ ءُ ھمے کْوھنیں ھلک گرینوِچءَ زوت بُتکش اتک اَنت۔ اِدءَ آیاں کوٹی گوں شرّیں لیٹ ءُ جھلیں نیادءَ درگیتک کہ آیاں دوست بیت اَنت۔

سو ءُ جونسی یک سے تَبّکی ماڑی یےءِ بُرزءَ جھمنِند اِت اَنت۔ ھمے دوئیں ورنائیں جنیناں چَہ یکے مین ءُ دومی چہ کیلپورنیاءَ اتکگ اَت۔ آ دَمک ھشتءَ یک ورگجاہ (ریسٹورینٹ) یےءَ دُچار کپتگ اِت اَنت۔ ھمودءَ آیاں زانت کہ آیاں یک وڑیں اِزم، یک وڑیں وَرگ ءُ یک وڑیں پُچ ءُ پوشاک دوست بیت۔ چُش آیاں پیسلہ کُت کہ آ یکجاہ رھائش ءُ کار کن اَنت۔

واجہ نمونیا یک شرّیں بُزرگیں مردے نہ اَت۔ یک شرّیں بُزرگے مردے کیلپورنیاءِ یک نِزوریں کسانیں جِنکّےءَ پدرد ءُ پریشان نہ کنت۔ بَلے واجہ نمونیاءَ جونسی گوں وتی سردیں لنکُکاں دست جتگ اَت۔ آ بیدے سُر ءُ پُرءَ وتی تھتءِ سرءَ وپت ءُ چَہ دریگءَ لوگءِ دیوالءَ را چار اِت کہ چَر آئیءَ کمو آ دیم اَت۔

زمستانءِ بالادیءَ گرینوِچ میتگءَ یک درآمدے پُترت۔ آ کَسّءَ دیست نہ کُت۔ آ تر ءُ گرد کنانءَ یک مردُمے اِدءَ ءُ یکے اودءَ گوں وتی سردیں لنکُکاں دست جنان ئِے کُت۔ آ یک سِلّیں نادراھی یے اَت۔ ڈاکٹراں آئیءَ را نمونیاءِ نامءَ توار جت۔ شَھرءِ رودراتکی نیمگءَ آئیءَ گوں اِشتاپی بازیں مردُمے مانپتات بَلے گرینوِچ میتگءِ تنکیں دمکانی تہءَ آ چو تیز نہ جُنز اِت۔ واجہ نمونیا یک شرّیں بُزرگیں مردے نہ اَت۔ یک شرّیں بُزرگے مردے کیلپورنیاءِ یک نِزوریں کسانیں جِنکّےءَ پدرد ءُ پریشان نہ کنت۔ بَلے واجہ نمونیاءَ جونسی گوں وتی سردیں لنکُکاں دست جتگ اَت۔ آ بیدے سُر ءُ پُرءَ وتی تھتءِ سرءَ وپت ءُ چَہ دریگءَ لوگءِ دیوالءَ را چار اِت کہ چَر آئیءَ کمو آ دیم اَت۔

یک سُھبے دزگٹیں ڈاکٹرءَ آلءِ تہءَ گوں سوءَ تھنا گپ جت کہ اودءَ جونسیءَ اِشکُت نہ کُت۔

“آئیءَ یک گْونڈیں مُسامے ھست” آئیءَ گْوشت۔ “آئیءَ یک مُسامے ھست اگاں آ زندگ بیئگ لوٹ اِیت۔ اگاں مردُم زندگ بیئگ نہ لوٹاں، من آیانی واستءَ ھِچ کُت نہ کن آں۔ تئی کسانیں زالءَ ھمے پیسلہ کُتگ کہ آ وش بیئگءِ وڑءَ نہ اِنت۔ چیزے ھست کہ آئیءَ را پریشان کَنَگءَ اِنت؟”

“آئیءَ مُدام لوٹ اِتگ کہ آ اٹلیءَ بُہ روت ءُ خلیج نیپالءِ یک اکسے گوناپ بہ دنت” آئیءَ گْوشت۔

“اکسےءِ گوناپ! اِنّاں، اکسےءِ گوناپ دیئگ نہ اِنت۔ چُشیں اَرزِشتداریں چیزے ھست کہ آئیءِ بابتءَ آئیءَ را پریشان بیگی اِنت؟ یک مردینے؟”

“یک مردینے؟” سوءَ گْوشت۔ “یک مردینے ایشیءَ کرز اِیت؟—— اِنّاں، ڈاکٹر۔ مردینے نہ اِنت۔”

“اِے آئیءِ ناتوانی ءُ نِزوری اِنت” ڈاکٹرءَ گْوشت۔ “ھرچی کہ من زان آں چون کَنَگی اِنت من کنان ئِے، بَلے یک نادرائیں مردُمے اگاں ھمے مارگءَ بندات بہ کنت کہ آ مِر اِیت، منی نیم کار زوال بیت۔ آئیءِ گْورءَ زِمستانءِ نوکیں گُدانی بابتءَ گپ بہ جن۔ اگاں آ پہ بانداتءَ ھُب ءُ واھگے دار اِیت گُڑءَ آئیءِ دْراہ بیئگءِ مُسام گیشتر بنت۔”

ڈاکٹرءِ روگءَ رند سو کار والا کوٹیءَ پُترت کہ بہ گِریت۔ پدءَ آ جونسیءِ کوٹیءَ پُترت۔ آئیءَ آئیءِ لھتے گوناپ داتگیں اکس گون اَت ءُ سئوت جنان اَت۔

جونسی سک لاگر ءُ بیوانک ھمودءَ وپتگ اَت۔ آئیءِ دیم دریگءِ نیمگءَ تَر اِتگ اَت۔ سوءَ چار اِت کہ جونسی واب اِنت آئیءَ سئوتءِ جَنگ بند کُت۔

سوءَ کارءِ کَنگ بِندات کُت۔ اَنچوکہ آئیءَ کار کُت آئیءَ یک جَھلیں آوازے دم پہ ساھت اِشکُت۔

آ گُشاد گُشادءَ تھتءِ نزیکءَ شُت۔

جونسیءِ چم سرجمءَ پَچ اِت اَنت ءُ آ دریگءَ ڈن چارگ ءُ ھسابءَ اَت——دوارگ ھسابءَ اَت۔

“دوازدہ” آئیءَ گْوشت۔ ءُ کمو دَیراں رند “یازدہ”، ءُ پدءَ “دہ” “نو” ءُ پدءَ “ھشت” “ھپت” کِساس یکجاہ ھسابءَ اَت۔

سوءَ دریگءَ ڈن چار اِت۔ اودءَ پہ ھساب کَنَگءَ چے ھست اَت؟ اودءَ، کمو گِستا، تھنا دومی لوگءِ کَشءِ دیوال اَت۔ دیوالءَ دریگ پِر نیست اَت۔ یک پیریں، پیریں درچکے دیوالءِ جُپتءَ رُستگ اَت۔ زِمستانءِ سردیءَ آئیءَ را ساریءَ دست جَتگ اَت۔ آئیءِ سیائیں شاھانی کِساس تیوگیں تاک کپتگ اِت اَنت۔

“اِے چی اِے جان؟” سوءَ جُست کُت۔

“شش” جونسیءَ انگت یک جھل تِریں آوازےءَ گوں گْوشت۔ “نی آ تیزتِر کَپگءَ یاں۔ سے روچءَ ساری اِے کِساس یک سد بیتگ اَنت۔ ایشاں ھساب کَنَگءَ منءَ سردردے داتگ۔ بَلے نی آسان اِنت۔ آئیں دِگرے کپت۔ نی تھنا پنچ اَنت۔”

“پنچ چے، جان؟ وتی سوءَ بُہ گْوش گوں۔”

“درچکءِ سرءَ تاک۔ وھدے گُڈّی کہ کپ اِیت من اوں الّمءَ رو آں گوں۔ منءَ اِے سے روچ اِنت زانتگ۔ ترءَ ڈاکٹرءَ نہ گْوشت؟”

“اڈے، من اِے وڑیں چیزےءِ بابتءَ اِش نہ کُتگ” سوءَ گْشت۔ “ایشیءِ تہءَ ھِچ وڑیں مارگ مان نیست۔ یک پیریں درچکےءَ گوں تو ءُ گوں تئی دْرائیءَ چے کار اِنت؟ ءُ تو گوں آ درچکءَ نی مِھر کَنگ آدت کُتگ۔ اِنچو نادان مبی۔ منءَ ھم ڈاکٹرءَ سُھبی تئی دْراہ بیئگءِ بابتءَ گْوشتگ اَت۔ آئیءَ گْوشت ترءَ دْراہ بیئگءِ شرّیں مُسامے ھست۔ نی کمو وَرگ وَرگءِ جُھدءَ بہ کن۔ ءُ پدءَ من رو آں کار کن آں۔ ءُ پدءَ من وتی اکساناں بھا کُت ءُ پہ ترءَ گیشتر وَرگ زُرت کن آں تاکہ تو بُہ ور ئے ءُ وتا تکڑءَ بہ کن ئے۔” “ترءَ منی واستا ھِچ چیزءِ زیرگءِ زلورت نہ اِنت” جونسیءَ گْوشت۔ آئیءَ انگت

چَہ دریگءَ ڈن چار اِت۔ “آئیں دِگرے کپت۔ اِنّاں، منءَ پہ وَرَگءَ ھِچ چیز نہ لوٹ ایت۔ نی اِے چار اَنت۔ من گُڈّی تاکءَ شپ کَپَگءَ ساری کَپَگءَ گِندگ لوٹ آں۔ ءُ پدءَ من اوں رو آں گوں۔”

“جونسی جان” سوءَ گْوشت۔ “تو گوں من وتی چمّانی بند کَنگءِ وھدہءَ کن ئے ءُ بند ئِے کن ئے؟ تو گوں من وھدہ کن ئے کہ تو چَہ دریگءَ ڈن نہ چار ئے تانکہ من وتی کارءَ سرجم نہ کن آں۔ منءَ اِے اکس باندءَ الّمءَ تیار کَنگی اِنت۔ منءَ روشنائیءِ زلورت اِنت; من دریگءَ پردگ کُت نہ کن آں۔”

“تو دومی کوٹیءَ کار کُت نہ کن ئے؟” جونسیءَ جُست کُت۔

“منءَ تئی گْورءَ بیگی اِنت سوءَ گْوشت، ءُ من نہ لوٹ آں کہ تو آ تاکاں بہ چار ئے۔”

“تو ھمینچو زوت کہ کُٹّینت منءَ بُہ گْوش” جونسیءَ گْوشت۔ آئیءَ وتی چم بند کُت اَنت ءُ انگت اسپیت لاپ اَت۔ “پرچاکہ من گُڈّی تاکءَ کَپَگءَ گِندگ لوٹ آں۔ من سک باز ودار کُتگ۔ من سک باز جیڑ اِتگ۔ من چو ھما تاکاں یک تاکےءِ وڑءَ جَھلءَ کَپگ لوٹ آں۔”

“وپسگءِ جُھدءَ بہ کن” سوءَ گْوشت۔ “منءَ برمین الّمءَ توار جَنگ ءُ اِدءَ آرگ لوٹ ایت۔ منءَ اِے اکسءِ تہءَ یک مردُمے گوناپ دیگی اِنت، ءُ من آئیءَ اَنچوش کن آں کہ آ چو برمینءِ چَھرگءَ بہ جنت۔ من روگءَ یک مِلٹے اوں نہ جن آں۔ تو ھِچ سُر ءُ پُر مہ کن تانکہ من واتر باں۔”

پیریں برمین یک بُتکَشے اَت۔ آ آیانی ماڑیءِ اَولی تَبکءَ جھمنند اَت۔ آئیءِ اُمر شست سالءَ بُرز اَت۔ آئیءَ بُت کَشّیءِ تہءَ ھِچ وڑیں سوبمندی نہ رستگ اَت۔ آئیءَ تاں چِل سالءَ بُت کشّی کُت بَلے یک شَرّیں اکسے اوں گوناپ دات ئِے نہ کُت۔ آئیءَ مُدام یک جْوانیں اَکسےءِ گوناپ دیئگءِ سرءَ گپ جتگ، یک شاھکارے (masterpiece) یے، بَلے آئیءَ تنیگہ انگت آ بِندات نہ کُتگ اَت۔ آئیءَ کمو زَر دِگراناں وتی اَکسءِ گوناپ دیئگءِ اِلّگءِ سرءَ رستگ اَت۔ آئیءَ سک زیادہ نوش اِت۔ آئیءَ انگت وتی جْوانیں شاھکارءِ گپ جت۔ ءُ آئیءَ اِے باور اَت کہ اِے آئیءِ ھاسیں زمہ واری اَت کہ آ ھر وڑءَ کہ بیت کنت سو ءُ جونسیءِ مَدتءَ بہ کنت۔

سوءَ آ آئیءِ تَھاریں کوٹیءِ تہءَ دیست ءُ زانت ئِے کہ آ نوشگءَ بیتگ۔ آئیءَ آئیءَ را جونسی ءُ درچکءِ سرءِ تاکانی بابتءَ گْوشت۔ آئیءَ گْوشت آئیءَ را تُرسگءَ اِنت کہ جونسی بلکینءَ راستیءَ جھلءَ بہ کپ ایت، جھلءَ چو یک تاکےءِ ڈؤلءَ۔ آئیءِ دست دُگنیاءِ سرءَ روچ پہ روچ نِزور تِر بیان اَت۔

ے ھیالءِ سرءَ پیریں برمینءَ گوں زھریءَ کُکّار کُت۔

“چے!” آئیءَ گِریت۔ “چُشیں اھمک ھست؟ مردُم کدی دْرچکےءِ سرءِ تاکانی کَپَگءَ چے مِر ایت؟ من چُشیں چیزےءِ بابتءَ اِش نہ کُتگ۔ اِنّاں، من اودءَ نیا آں گوں ءُ نہ نِند آں کہ تو منی اکسے جوڑ بہ کن ئے۔ تو آ نیزگاریں کسانیں جونسیءَ را اِے وڑیں چیزءِ سرءَ جیڑگءَ چیا کِل ئے؟”

“آسک نادْراہ ءُ نِزور اِنت” سوءَ گْوشت۔ “اِے اَجبیں ھیال آئیءِ سسّاءِ تہءَ ھمے نادْرائیءَ مان کُتگ اَنت۔ واجہ برمین، تو اگاں نیا ئے گوں وَ میا گوں بَلے من اِے نہ جیڑ آں کہ تو یک سکّیں شرّیں اِنسانے یے۔”

“جنینءِ وَ کار ھمیش اِنت!” برمینءَ کُکّار کُت۔ “کےءَ گْوشتگ من نیا آں گوں؟ بُرو۔ من گوں تو کا آں گوں۔ منءَ کلاکے ءُ نیم بیت من ھمے گْوشگءِ جُھدءَ آں کہ من کا آں گوں۔ اللّٰہ۔ اِے تھنا جونسی ناں کَسی واستا شرّیں جاگہ یے نہ اِنت کہ نادْراہ بہ بیت ءُ بہ کپ اِیت۔ یک روچے من وتی شاھکارءَ گوناپ دی آں ءُ ما شُما دْراہ چَہ چِداں رَوّن ئے۔

وھدے آ شُتاں جونسی وپتگ اَت۔ سوءَ دریگ ڈب اِت ءُ برمین زُرت ءُ دومی کوٹیءَ بُرت۔ اودءَ چَہ دریگءَ ڈن آیاں تُرسانکیءَ گوں درچکءَ را چار اِت۔ پدءَ یک ساھتے آیاناں یکے دومیءَ را چار اِت بَلے ھِچ نہ گْوشت۔ یک سارتیں ھئورے کہ آئیءِ تہءَ گونڈیں ترونگل ھم مان اَت گوں گوارگءَ اَت۔ برمین نِشت، ءُ سوءَ آئیءِ گوناپ دیئگ بِندات کُت۔ آئیءَ کِساس سرجمیں شپءَ کار کُت۔

سُھبءِ سرءَ یک کلاکےءِ وپسگءَ پد، آ جونسیءِ تھتءِ گْورءَ شُت۔ جونسی گوں پچیں چمّاں دریگءِ نیمگءَ چارگءَ اَت۔ ۔

“من لوٹ آں چار آں” آئیءَ سوءَ را گْوشت۔

سوءَ چَہ دریگءَ پردہ دیر کُت۔

بَلے اِے تْرندیں ھئور ءُ جنگلی گوات کہ ایشاں سرجمیں شپ بس نہ کُتگ اَت، اودءَ یک تاکے انگت دیوالءِ جُپتءَ گِندگ بیت۔ آ انگت سیاہ سبز اَت ءُ شاہءِ نزیکءَ اَت۔ اودءَ آ یک شاھےءَ لونجان اَت کہ آ چَہ زمینءَ بیست پُٹ بُرز اَت۔

“اِے گُڈی تاک اِنت” جونسیءَ گْوشت۔ “من ھمے جیڑ اِتگ کہ شپءِ میانءَ اِے لازُمن کپ اِیت۔ من گواتءِ توار اِشکُتگ۔ مرچی اِے کپ اِیت ءُ من ھم ھمے وھدءَ مِر آں گوں۔”

“جان، جونسی جان!” سوءَ گْوشت۔ “منی بابتءَ بہ جیڑ اگاں تو وتی بابتءَ نہ جیڑ ئے۔ من بہ ترءَ چے کن آں؟”

بَلے جونسیءَ پسّہ نہ دات۔ دُگنیاءِ تہءَ تھنا تِریں چیز ساہ اِنت وھدے آ وتی دُوریں سَپرءِ رؤگءِ تیاریءَ اِنت۔ ھما گُک کہ آئیءَ را دوستی ءُ زمینءِ سرءَ داشتگ اِت اِش یک یکءَ پَچ بیان اِتاں۔

روچ میزان میزانءَ گْوست اَنت۔ چوکہ تھار بیت، بَلے آیاں انگت ھما تاک دیست کُت کہ چَہ وتی شاہءَ دیوالءِ جُپتءَ لونجان اَت۔ ءُ پدءَ اَنچوکہ شپ بیت گوریچءَ کَشھگ شُرو کُت۔ ھئور دریگءِ جُپتءَ انگت ریچگءَ اَت۔ ہ

وھدے ایندگہ سُھبءَ کہ روچ بیت، جونسیءَ ھُکم کُت کہ آئیءَ را ڈنّءِ چارگءَ ھِلّگ بہ بیت۔

تاک انگت ھمودءَ ھست اَت۔

جونسیءَ تاں دیراں وپت ءُ آئیءَ را چار اِت۔ ءُ پدءَ آئیءَ سو توار جت کہ آ آئیءِ وَرگءِ واستا چیزے گْرادگءَ اَت۔

“من یک ھرابیں جِنکّے بیتگ آں، سو” جونسیءَ گْوشت۔ “چیزےءَ آ گُڈّی تاکءَ را ھمودءَ داشتگ کہ آ منءَ پیشبدار ایت من چوں ھراب آں۔ اِے لوٹ کہ من بِہ مِر آں دراسلءَ رَد اِنت۔ نی من وَرگ وَرگءِ جُھدءَ کن آں۔ بَلے پیسرءَ پہ من یک آدینکے بیار تاکہ من وتءَ چار ایت کُت بہ کن آں۔ ءُ تو پدءَ کنور بہ کن ءُ من نِند آں ترءَ چار آں۔”

یک کلاکےءَ رند آئیءَ گْوشت،

“سو، یک روچے من اُمید کن آں من خلیج نیپالءَ گوناپ دے آں۔”

نیمروچءِ وھدءَ ڈاکٹر اتک۔ سوءَ جونسیءِ کوٹیءَ ڈن آلءِ نیمگءَ آئیءِ رندگیری کُت تاکہ آ آئیءِ گومءَ گپ بہ جنت۔

آئیءِ مُسام شَر اَنت” ڈاکٹرءَ گْوشت۔ آئیءَ سوءِ لاگر ءُ لرزوکیں دست زُرت ءُ وتی دستءَ کُت۔ “آئیءِ شرّیں وڑےءَ ھیالءَ بہ دار، آ زوت دْراہ بیت۔ ءُ منءَ نی ھمے لوگءَ یک دِگہ نادْراھے چارگی اِنت۔ آئیءِ نام برمین اِنت، ءُ آ منی ھیالءَ یک بُت کَشّے۔ ءُ آئیءَ اوں نمونیا اِنت۔ آ یک پیریں نِزوریں مردے، ءُ آ سکّ نادْراہ اِنت۔ آئیءِ واستا ھِچ اُمید نیست۔ بَلے مرچی ما آئیءَ نادْراھجاہءَ بر ایں۔ ما پر آئیءِ دْرائیءَ وتی وسیں جُھدءَ کن ایں۔

ایندگہ روچءَ ڈاکٹرءَ سوءَ را گْوشت: “آ رَک اِتگ۔ تو آئیءِ ورگ ءُ چَرگءِ چار ءُ گُزار جْوانیں رنگےءَ کُتگ۔۔۔۔ نی بس اِنت۔”

ءُ ھما نیمروچءَ سو ھما تھتءِ گْورءَ اتک کہ اودءَ جونسی وپس ایت۔ آئیءَ یک دستے آئیءَ را مانچَکرینت۔

“منءَ تئی گْوشگءِ واستا چیزے گون” آئیءَ گْوشت۔ “واجہ برمین نمونیاءِ سَوَبءَ مروچی نادراھجاہءَ بیران بیتگ۔ آ تھنا دو روچءَ نادراہ بیتگ۔ یکیءَ آئیءَ را اولی روچءِ سُھبءِ سرءَ آئیءِ کوٹیءَ در گِیتکگ۔ آ گوں درداں لاچار بیتگ۔ آئیءِ چمپل ءُ گُد تَر بیتگ اَنت ءُ آ اَنچو سرد چوکہ برپ۔ ھریکی اَجکّہ ءُ ھیران بیتگ کہ اِے بیتگ کُجا۔ شپ سَک سرد بیتگ ءُ پدءَ آیاں لھتے چیز درگِیتکگ۔ اودءَ یک لیٹے بیتگ کہ آئیءَ آ ڈنّءَ دَر کُتگ بیتگ۔ ءُ اودءَ آئیءِ بُتکشّیءِ سامان اِیر بیتگ اَنت۔ اودءَ بُتکشّی بیتگ، شِنز ءُ زردیں بُتکّشی۔ ءُ۔۔۔۔۔ جان، دریگءَ ڈن دیوالءِ دیمءَ گُڈّی تاکءَ بہ چار۔ تو بَھمَن نہ بیتگ ئے کہ اِے پرچا نہ سُر اِتگ وھدے گوات کَشھگءَ بیتگ؟ اڈے! اِے برمینءِ جْوانیں شاھکار بیتگ۔ اِے آئیءَ ھما شپءَ کہ گُڈّی تاک کپتگ گوناپ داتگ۔