The article below is not in standardized Baluchi. We are currently working on it and will provide an updated version soon

نبیسۆک: ھمیدا شستان

مدتے پێش سیادێا لهتێن اَکس چه زاهدانئے بلۆچی ازمئے پجّارجاها په منا دێم داتگ‌اَت که گۆن اے اکسانی گندگا وشّێن مارشتێئے آماچ بوتان. بلۆچی دسکاری چۆ که بلۆچی دۆچ، سکه دۆچی، کونزگ و کلنڈئے اڈ کنگ و پیشّ و دازئے ساچ و پاچ چه هما ازبابان اَنت که اے ملکا جنێن په آیانی ساچگ و پدّر کنگا برزێن کارستێئے واهند انت. بلۆچ جنێن گۆن وتی ازم و هنران که چه بلۆچستانئے وشّێن ابرم و ندارگان سانِش زرتگ و هزاران سال بلۆچستانئے دۆدمانئے میراس اَنت؛ وتی بودشتا په بلۆچستان، اێران و میان‌اُستمانی راجمانا پێش دارگا اَنت.

چه همے اکسان یک اکسے گێشتر منی چمّ و نزرا کپت و منا دگه هئیال و ترانگێا پرّێنتی. اۆدا جنێنے گدامێئے تهارێن کنڈێا نشتگ و تگرد و کپات گْوپگا اِنت و گدام گۆن بلۆچی نکش و نگاران سمبهتگ که جاهَ کئیت که آ هم همے جنێنئے کار و کِرد اَنت و بازێن کٹیر و سپت و پرزونگے گداما اێر اِنت و گدامِش بْراهدار کتگ بله چیزے که باز اکسا پدّر اَت لۆگواجهئے اکس ات که گداما ڈن، رۆژناێن جاورێا مکّا مک گۆن پهر و شانے دستی سرێنا جتگ و اۆشتاتگ. چۆ پێش دارگا اِنت که آ اے درستێن ازم و هنرانی ساچشتکار اِنت و آییئے اگده اِنت که چارۆکان اے ازم پجّارجاها داوت بکنت.

گۆن اے اکسانی گندگا وتی هُردی و ورناییئے تْرانگان کپتان که منی کهۆلئے گێشترێن جنێن دۆچ، آدێنک دۆچی، کُرئیشی، پُلّ و درزیگریا سۆهئو اتنت.اے ڈئولدار و مهکمێن ازمئے رۆتگ بلۆچئے دۆد و ربێدگا سکّ اَنت و پیرێنان اے ازم گۆن هما بْراهداری و ڈئولداریا نۆکێن پدرێچا رسێنتگ.

وهدے که مردێنانی گد ساده و بی نکش و نگار اَنت، جنێن گون رنگ په رنگ و نکش و نگارێن گُد و سریگانی دۆچگ و آیانی گْورا کنگا لۆگا و در چه لۆگا وتی زندگیا یک دگری و ڈئولدارێن مارشتے گێشَ کننت و وتی ازم و هنر و بودشتا پێشَ دارنت.

گێشتر بلۆچئے جنێنا بلۆچی ازم و هنر چۆ که بلۆچی دۆچ و آ دگه دۆد و رسمانی اڈ کنگ و پجّارێنگ وتی کۆپگا زرتگ. البت بازێن کماش و نێم‌اُمرێن مردێنے هم هست‌اِنت که همے دسکاری ازم و هنران گۆن پیشّ و دازان باز سۆهئو اَنت و گۆن جنێنانی همراهداریا اے کارا دلگۆش اَنت.نون اے گپ دێما کئیت که په اے ڈئولدارێن ازم و هنرانی پێش کنگ و پجّارێنگا پرچێا جنێن پشتا چنڈگ بوتگ و اندێم و تهارێن کُنڈێا چگل دئیگ بوتگ‌اَنت؟

اَسلا باید اِنت که جنێن وتی هنرا وت پێش بدارنت و وتی هنر و دسکاریان وت بپجّارێننت. وت گێشتر اے کارئے سرا دلگۆش بکننت و وتی کار و رۆزگار و کٹّ و کماییا گهتر بکننت و اے ڈئولا اے کْوهنێن دۆد و ربێدگان زندگ بکننت و آ دگه کئومان پێش بدارنت.

په جنێنانی کمتر لێکگ و آیانی ارزشتانی نمنّگا مان بلۆچستانئے پشت کپتگێن چاگردا اے گْونڈێن درورے. اگن بلۆچئے جنی٘ن و جنی٘ن‌چکّان وانگ و رۆزگار و مالی دلبڈی دئیگ بوتێن، تان وتی ازم و هنرا دێما ببرنت و آ دگرانی چمدار مبنت آیان هچبر اے چیزِش په وت شات نبیتگ‌اَت که لۆگئے کنڈێا بنندنت و کمتر لێکگ ببنت و آیانی ارزشت منّگ مبیت.

بلوچستانئے کْوهنێن و نێکراهی چاگردا بازی٘ن چیزے په جنێنان ننگ و شرم و بێگئیرتی زانگ بوتگ که باید اِنت اے مپتێن گپ دیر کنگ و ولگْوج کنگ ببنت. اے گپانی لڑ دیر و دراج اِنت و گۆن آیانی دێم په دێم بئیگ و آماچ بئیگ بازێن وهدے بارت.

جنێنان په وتی هکّ و اۆبالانی پد جنگا و وتا گۆن مردێنان برابر کنگا مزنێن پندے جنگَ لۆٹیت و گۆن اے رسم و رسومان نه تهنا بلۆچستانا بلکێن کل اێرانا – که مردێن برزتر لێکگَ بیت – باید اِنت دێم په دێم ببنت و وتا چه اے رو و ریایا برکّێننت و په آجۆییا جهد بکننت.

اپسۆز اِنت که بلۆچستانئے چاگردا جنێنئے کار لۆگئے نندگ و لۆگئے کارانی چلۆپگ و چکّئے کارگ و رۆدێنگ زانگَ بیت. آیان په وتی زندا هچ هکّ و اۆبالے نێست که وتی زندئے همراها وت پسند بکنت و بگچنیت. زۆرانسری سیر و آرۆس و کسان‌اُمرانی آرۆسا بازێن اڑ و جنجالے اڈ کتگ و اے ناسۆبێن آرۆسانی سئوَبا بازێن چکّ و جنێنے چه وتی زندا شزارَ بنت و مجبورَ بنت وتکشی بکننت.

اے کْوهنێن و جاهلی رسم و رئواجان مان بلۆچئے چاگردا بازێن بدبهتی و نگێگێن جاورے په جنێنان آورتگ چۆ که: درس و وانگئے وئیل دئیگ، کسان‌اُمرانی زۆرانسری آرۆس، ناموسی کُشت و کۆش و جنێنان گۆن هکیرێن چمّێا چارگ و کمتر لێکگ. سالێئے تۆکا بازێن جنێن و ورناێن جنکے ناموسی هسابا کُشگَ بنت یا که لۆگان جنَگ و ٹپّ و ٹۆرَ بنت.

بارێن نون آ وهد نرستگ که بلۆچ چاگرد گۆن روشنترێن هئیالے و دگه وڑێا اے بنگپانی سرا پئیسله بکنت و دگه راه و درے په اے ملکئے چک و جنێنان که راجئے مزنێن بهرے اَنت در بگێجیت و په آیانی کمک و مدتا دستے بشهاریت؟