نبشتانک: نسێم دشتی
انگریزی رجانک: فضل بلۆچ

“وتی تروا بگند.” منی ناکۆوا یَکّ زێباێن جنکیۓ نێماگا وتی دست شهار دات.

“اشیا؟” من هئیرانیا جْست کرت.

“ هئو، هئو. اے تئیی ترو دُرگُل اِنت.”

چه درگلۓ نامۓ اشکنگا منی دێما ده سالۓ یاتانی وشّێن ندارگ گردگالگّتنت. آییۓ زًبایی، رنگ و دانگ، آسکی دیدگ ، کاٹارێن پۆنز، کمانێن بروان، ماپێچێن ملگۆر هر ورناێن دلا چه بندۆکانَ سندیت. بله منا آییۓ پُلّێن دًمۓ سُهرێن لنٹانی وشّێن بچکندگ سکّ دۆست اَنت. پمێشکا من ناکۆۓ اے گپّا که تئیی ترو درگل انت، باز هئیران منتان پرچا که آ چه کسانیا منی واب و هئیالانی ماهدَرورێن دُتّک اَت. بله نون که منی کماشێن ناکۆا وتی لۆگبانک کُرتگ اَت، په من چه پگر و هئیالان ابێد هِچّ پَشت نکپتگ اَت. همے سئوبا چه منی چمّان ارسانی رگام شَلتنت و چه دلۓ بُبندا اُپّاران باهَند کُرت، بله په ناکۆۓ کۆهێن هاترا من وتی بێتاهیری یکدم سهرا نکُرت. بله چۆناها اے گمانی بار چه منی نزۆرێن بالادۓ سگّا گێش اَت. پمێشکا من په ڈنّۓ رئوگا وتی گام په گێگ و اندام چست کُرتنت، گوَشۓ که دراهێن زمینۓ بار منی چَکّا اَت.

“اسّلام الئیکم.” من ناکۆارا سلام دات و گُشاد گُشادا په وتی بانا در شتان.

“ والئیکم سلام. برقو، تئو َُداۓ مئیار اۓ.”

من وتی بانا تهتۓ سرا شکوندێم بوتان و پگر و اندۆهانی توپّانا منا مان رُپت. من هئیال کُرت که مئے رئواجا گۆن بێڈئول و بدرَنگێن کاران وتی دامن چینکس پۆلنگ کُرتگ. منی ڈئولێن چینکس ورنا وتی هکّێن ارمان و واهگانی واستا تلوَاسگا اِنت، بله آ زالمێن رئواجۓ دێما بێوَس اَنت. منا هشتاد سالێن ناکۆۓ گۆن کَسانسالێن درگلا سور کنگ سکّ تئورِت بله چۆن کنان؟ کماشانا پنت و سۆج کنگ مزنێن بے ادبیے. همے سئوبا په من نااپمیتیۓ آه و اُپاران ابێد دگه هِچّ پد نَمنت و من چه پهکێن لاچاریا گۆن هُدایا جُست و جواب کُرت.

“ او واجه هُدا! منی گُناه و مئیار چے اِنت؟ چُش پرچا بوت؟ تئیی هم واهگ همِش اَت که درگل که یکّیۓ امانت اَت، آ دگه کسێۓ لۆگۓ زێب و براه بیبیت؟ اے یکّ وابے وَه نهاِنت؟ بله نه. اے واب یَکّ الّمیێن اِهوالێۓ بوت. منی دیدگانی ارس ناهودگا رتکنت. منی دنیا وئیران… و منی ناکۆۓ دنیا آباد بوت.”

دنیاۓ چارێن کُنڈان تباهیا مان شانتگ اَت. همے تهارماهێن شپا آسمانۓ استار درپشگا اتنت، بله منی تهارێن شپۓ هما درپشۆکێن استار که باز دێران رند ڈلگ بوتگ اَت نون مِر مِر انکۆ بوت . . . و منی اُمێتانی دنیا هر نێماگا سیاه و تهار اَت، نه راهے پد ، نه دێم. چه وتی دلئے هلاهۆشا زیارت و پیرانا تئوارُن پِر کُرت . . . وتی گرانێن گمانی سُبَکتر کنگا دێم په مسیتا شُتان و گۆن هُدایا وا و زاریا اُن کُرت.

واجه هُدا! بارێن چێا چُش بوت؟ چه مرۆچیا ده سالا پێش من و درگلا تئیی پاکێن لۆگا زندۓ سکّی و سۆریانی تها همراه و همکۀپگ بئیگۓ سئوگند وارت بله مرۆچی ، ده سالا پد من چے گندگا آن؟ منی زندگانیۓ رُژناًن ماه دگرێۓ لۆگا شهم کنگا اِنت. راستے که دنیا سکّ بێرَهم اِنت بله تئو چۆ بێرهم نه اتۓ ، تئوبه. تئو هم کَسّارا هِچّ گوَشت نکُرت که درگل یکّێۓ امانت اِنت؟”

یَکّ رۆچے من وتی یکّ سنگتێۓ دُچار کپگا رئواگا اتان که من درگل دومی نێماگا آیگا دیست. من اۆشتاتان بله آ گۆن وتی دزگُهاران گپّ جنان چه من شِگوَست و من هشک و هئیران بوتان که آ پرچا چُش مُواز اِنت.

رۆچ شپ و شپ رۆچ بئیانا گوَستنت و من ملور بوتان و هر وهدا پگر جت که درگل منی گوَرا پرچا چۆ بے برمش و تئوارا گوَزیت، گوَشۓ منا پجّاهَ نئیاریت. من وتی دلا نیّت کُرت که من درگلا آ رۆچۓ مُوازیۓ سئوبا زلور جستَ کنان. پمێشکا من په آییۓ لۆگا رهادگ بوتان. بله وهدے که دروازگا سر کشّت تَه دیستُن که آ دراجێن آدێنکۓ دێما نِشتگ وتی مود و ملگۆران رَندگ و وتی جندۓ سمبهێنَگا اَت که یکّ رۆدراتکی جنێنێا چُشَ نبراهیت، و چه آییۓ اے هالتا من سکّ پدرد بوتان. من آییۓ بانۓ تها پُترتان و دروازگ بند کُرت. من سکّ بێتاهیر اتان. بله آییا گۆن مزنێن پهرێا درّاێنت: “بگوَش، چِه گپّے؟”

“من . . . من …”

“هئو جی . . . جی . . . بگوَش تئو چێا تُرسۓ؟”

“من . . . من . . . تئو نئوَشَّ نبۓ؟”

“انه . . . تئو بگوَش نه. “

“درگل. . . “

“جی. . .”

“درگل! ما زندگانیا یکےّ دومیۓ همراه و همکۆپگ بئیگۓ سئوگند وارتگ اَت. بله چه منی رئوگا رند پرچا چُش بوت؟ من وتی دلا چینچک واهش و ارمان داشتگ و لۆگا آتکگ اتان بله منی دُرستێن واهش و ارمان هاک و پُران هئوار بوتنت. مرۆچی من ترا همے جُستا کنان که اے درُست چه تئیی واهگا بوتگ اَنت، اگن نه؟”

“هئو . . . چه منی واهگا. “ آییا وتی چمّ جهل کُرتنت و یَکّ نزۆرێن تئوارێا پسئوی دات.

“تئو گُڑا هما سئوگند زوتّ شمُشتنت که ما پاکێن مسیتا وارتنت؟”

“انه . . . بله . . .”

“بله چے؟”

“بله نون زمانگ باز دێما شُتگ . . .”

“ . . . و اے دێما رئوۆکین زمانگۓ واستا مالَ لۆٹیت سُهر و زَرَّ لۆٹیت. “ من آییۓ گپّ تئوام کُرت.

“تئو نزانۓ، کریم! منا گۆں تئیی ناکۆا هِچّ واهگ نێست. بله من گۆن آییۓ مال و دئولتا هُبَّ داران و تئیی ناکۆ مرۆچی نه باندات اِنت چه اے دنیایا رئوت. دگه پرچا چه آییۓ دئولتا پائدگ بکشّنت.”

“بسّ کن وتی پوتّاریا. من تئیی ڈئولِن مَکربازێن جنێن زندگا پَشتَ نگێجان. انّون تئیی هما هالَ بیت، انچۆ که یکّ مزنێن گنهگارێۓ ، تانکه تئو چه وتی لُچێن واهگا دگه کسّا برباد مکنۓ.”

من یکدم درگل گُٹگیر کُرر انچۆ که یَکّ شاهینے جنجشکێۓ سرا هینژ بکنت بله منی دست لرزتنت و یَکّ تئوارے منی گۆشان کپت.

“پرچا وتی ناکۆۓ ارمان و واهگانی دنیایا وئیرانَ کنۓ؟ هما ناکۆ که ترا هرچ و درچی دات . . . وانێنتی . . . تئی هر ٹهل و نازی پُجّت. بله مرۆچی تئو آییۓ واهگانی دنیایا تباه کنگا اۓ.”

من شُت و مسیتا تگردۓ سرا دێم په چێر کپتان. بێگاه، شپ و شپ ، نێمشپ بوت. ساهت دْراج بوت و وهد وتی جاها جِکّ اۆشتات. منی ارسۓ گئواهر زمینۓ ماتی دامنا کپتنت. من پاد آتک و ڈنّا در آتکان. منی دل پُرّ اَت.

گم، وپا، دۆستی، بێوپایی، زند، درگل، ناکۆ، درد، دل، رنج، زهربار، دۆست، نادۆستی، بێوپا، دنیا، مال، زرّ، دۆستی، درگل، بێوپا، مرک، زند، اے کُلّ آتک و منی دێما اۆشتاتنت.

“کجا . . . ؟ کجا . . . ؟ من چه وتی دلا پُرسِت.” منی سر جهل اَت و گۆن وتی گمان جێڑگا اتان. زند چێے؟ وپا چے اِنت؟ دۆستی کُجامیۓ نام اِنت؟ من راه کجام اِنت؟

دلا پدا دردرے پاد آتک.

اے کارچ اِنت، ناکۆ واب اِنت، وتی ورناێن جنۓ بَگلا اِنت. من چمّان دیست که درگل ناکۆۓ بگلا اِنت. آییۓ بادامێن چمّ بند اَنت و لُنٹی پچ اَنت.

منی دل چه زهرا پُرّ بوت، هۆن مان رگان تێز بوت، لُنٹ گَٹّ چتنت، دست په لانکۓ کارچا شُت، گام تێز کُرتنت و په ناکۆۓ لۆگا رهادگ بوتان.

اناگها کُچّکێا وکِّت و من چه وتی وابا آگاه بوتان. من وتی چَمّ چست کُرتنت، بُرزا چارِت. زمستانی شپۓ بیستی ماه اێر رئوگی اَت. چۆ سالی نادْراها منی نێمگا چارگا اَت. زمین و آسمان ماهۓ نورۓ چادرا واب اتنت. آسمان ساپ اَت و استار جڑشکگا اتنت. دْرچکانی کپتگێن تاک منی پادانی چێرا چۆ پْرشتتگێن دلا تئواراَتنت. من وتی چمّ ماها سکّ داتنت و اۆشتاتان ، ماهۓ نورا منی دل چه نورا پُرّ کُرت. اُف. اُف زند. دلئے تهاریۓ تها گِرۆکێا جت و دۆستیۓ یَکّ لهڑے پاد آتک. اے رُژناێن زَرد رنگێن ماه، اے کپتگێن تاک، اے مرتگێن پُلان منی درد، منی زهر، منی گم بهر کُرتنت. منی چمّان ارس آتکنت. منی دل چۆ آسمانا پْراه بوت. استار دلا رۆک بوتنت.

اے ٹوهێن پْراهێن گلزمینا بێوَپاێن درگلا جاگه هست.

اے زند په ناکۆا هم وشّ اِنت.

اے ماه و استاری دنیا، اے سبزێن زَرد پُلاّنی دنیا ناکۆ و درگلا نسیب بات.

من چه وتی ناکۆۓ لۆگۓ راها پد گَشت و دگه راهے گپت. منی گام تێز بوتنت. منی زبانا وشّ وشّا اے لبز در آتکنت: “ناکۆ! درگل! منا پهلّ کنێت. “”

چاپ و شنگ: اَبدُلهَکیم (1970). گِچێن آزمانک. بچار چێرنبیس 25.

منتوار: گۆشان نکپتگێن تئوار