نویسنده: مریم سلیمان

در نوجوانی از طریق یک دوست با خاطرات آن فرانک اشنا شدم. شاید ان جز اولین تجربیات ادبی من بود. من شیفته ی داستان آن و تکنیک ساده، زیبا و خلاقانه ی او در نوشتن شدم و انرا با خواهر و برادران و دوستان و بعدها با شاگردانم به اشتراک گذاشتم. از ان موقع آن یکی از شخصیت های مورد علاقه ی من شد. نمی دانم چرا تا این حد مورد پسند من قرار گرفت، شاید چون خاطراتش اولین چیزی بود که خواندم، یا چون در او یک دختر کوچک هوشمند و سرکش یافتم، و شاید هم چون او تحت یک رژیم به شدت سرکوبگر زندگی می کرد. مطمئن نیستم و زیاد هم اهمیت ندارد، انچه مهم است انست که او در یادها مانده و از او بدلیل اندک مشارکتی که در این جهان داشته قدر دانی شده است.

ایا واقعا می توانیم بزرگ داشت و قدردانی را ارزیابی کنیم بویژه برای نویسندگان و محققان؟

شاید بتوانیم، ان هم با دیدن اینکه چقدر اثار و کتب انها خوانده، ترجمه و حتی مورد نقد قرار گرفته است. یا اینکه زندگی انها تحت تحقیق قرار گرفته است تا از ان معلومات با ارزشی ارائه شود، یا اینکه این مسئوليت توسط میراث دولتی و نهادهای ادبی و دانشگاهی و یا اشخاصی که به ادبیات علاقه دارند ادا می شود همچنین اینکه ایا مکان سکونت این نویسندگان یا شخصیت های ادبی بعنوان میراث فرهنگی ، مقصد گردشگری ادبی یا موزه های تاریخی حفظ می شود یا نه، تا به افرادی مثل ما لمحه ای از زندگی ، سبک کار و یا دوران زندگی ان نویسندگان بدهند.

سال پیش، فهمیدم که ساختمان ضمیمه ای مخفی آن فرانک در آمستردام حالا به یک موزه تبدیل شده است. او در این مکان خاطرات خود را نوشت و در طول جنگ جهانی دوم به همراه خانواده ی خود در ان پنهان شد تا از ازار و اذیت رژیم وحشیانه هیتلر نازی فرار کند.

ممکن است که این مقایسه کمی عجیب به نظر برسد، اما امروز در رسانه های اجتماعی به دو عکس از یک خانه ویران شده و متروکه برخوردم. آجرها افتاده، فاقد در و پنجره، دیوارها افتاده بدون کفپوش و یا سقف مناسب . عنوان عکس این بود: اینجا زمانی سید ظهور شاه هاشمی زندگی می کرد و برخی از بزرگترین کمک ها را به زبان بلوچی انجام می داد.

برای کسانیکه نمی دانند، سید ظهور شاه هاشمی اولین کسی بود که رمانی به زبان بلوچی، اولین مجموعه نامه های بلوچی، اولین لغتنامه بلوچی، اولین راهنمای نوشتن یا کتاب قواعد دستوری و …. را نوشته است. او این اثار را بین دهه ها ی ۱۹۵۰ تا ۱۹۷۰ میلادی بدون هیچ گونه حمایت از مؤسسه تحقیقاتی یا حمایت دولتی نوشت. این مرد برای عشق ورزیدن به زبان خود زندگی و تمام تلاش خود را برای پاکسازی و استاندارد سازی زبان بلوچی کرد. دکتر بدل خان در این زمینه می گوید: او بیشتر از شکسپیر به انگلیسی و دانته به ایتالیایی به زبان بلوچی خدمت کرده است اما همچنان از سوی دولت و حاکمان پی در پی مورد قدردانی قرار نگرفته است.

امروز تولد ۹۴ سالگی سید است و وضعیت خانه ی اونشانگر انست که ما بعنوان شهروندان و حکومتان هیچ مسیولیتی در قبال حفظ این اثار تاریخی و مهم که برای فرهنگ، تاریخ و زبان ما ارزشی افزوده به حساب می اید نداشته ایم.

سید با ان همه کمک به زبانی که تا دهه ی ۱۹۵۰ تقریبا شکل نوشتاری نداشت و آن با خاطراتش اگر چه در یک دوره تاریخی زندگی می کردند اما از دو مکان مختلف در این جهان بودندخوب است که آن اینجا زندگی نکرد و نمرد ، وگرنه دفتر خاطراتش هرگز به فهرست پرخواننده‌ترین کتاب‌های جهان نمی‌رسید و خانه‌اش ویران می‌شد و داستانش برای همیشه ناپدید می‌شد.