نویسنده: مریم سلیمان

با وجود پیشرفت اندک، زنان در بلوچستان هنوز با برابری فاصله زیادی دارند.

روز جهانی زن خیلی پیش از ۸ مارس در سرتاسر پاکستان خبرساز شد و این بار نیز بلوچستان از بحث عقب نیفتاده بود. گروه های واتس اپ من پر از بحث و جدل شدند. برخی خواستار آن شدند که زنان بلوچ نباید در دام این شعارهای “زننده” بیفتند – منظور ان ها فراخوان برای حقوق زنان، همانطور که در راهپیمایی سالانه اورات دیده می‌شود بود. – در حالی که دیگران توجه را به داستان های تاریخی جلب کردند که ظاهراً ثابت می کرد که فرهنگ و جامعه بلوچ چقدر “برابر” بوده است. برخی دیگر به ارقامی اشاره کردند که نشان می‌داد زنان بیشتری در نیروی کار مشارکت دارند و نرخ باسوادی بالاتر از همیشه است.

اما همه این گفته ها بیشتر به ستایش از خود تشابه دارد. قطعا تعداد زنان بلوچ در حال تحصیل و اشتغال بیش از هر زمان دیگری است، اما این هنوز هم بخش بسیار کمی از جمعیت آنهاست. و در بیشتر فولکلور سنتی بلوچی، زنان به سختی می‌توانستند حرفی برای گفتن داشته باشند – آنها باید خود را با آنچه که توسط اعضای مرد جامعه برای آنها تصمیم گرفته شده بود، مطابقت می دادند. هانی، شخصیت معروف یکی از داستان های بلوچ، به اجبار با میر چاکار، رهبر قبیله ازدواج کرد. مهناز متهم به زنا بود و باید ثابت می کرد که گناهکار نیست. سمول، زنی که قبلاً ازدواج کرده بود، باید به مست توکلی گوش می داد – مردی که امروز به عنوان شاعر صوفی بلوچستان مورد احترام است – و بدون رضایت سمول برای او شعر می خواند. سمول مجبور شد آن “ادای احترام” را تا زمان مرگ تحمل کند.

اگر هنوز کسانی هستند که فکر می کنند جامعه بلوچ همیشه برابر بوده، پس ما حتماً ما عقب رفت داشته‌ایم. اغلب با گذشت زمان، جوامع رو به جلو حرکت می کنند و مترقی تر می شوند، اما جوامعی نیز وجود دارند که با گذشت زمان به عقب می روند و محافظه کارتر می شوند. آیا بلوچستان یکی از آنهاست؟

این واقعیت که در این گروه‌های واتس‌اپ ممکن است تنها سه یا چهار زن از بیش از صد عضو داشته باشند، درک اینکه چرا چنین فرضیاتی بوجود می اید را آسان‌تر می‌کند. این فقط یک نمونه کوچک از این است که چگونه زنان در جامعه کاملاً نامرئی هستند.

وقتی چند زن جوان مترقی بلوچ در توییتر هشتگ -WhyWeMarch# – چرا راهپیمایی می کنیم را نوشتند و ان را در روز جهانی زن پست کردند، نظرات و پاسخ‌های زیادی ادعا کردند که این ها مسائل «واقعی» زنان نیستند. اگر نمی توان این شکایات را “واقعی” در نظر گرفت، بیایید برای دیدن داستان “واقعی” به داده ها رجوع کنیم. حقیقت غم انگیز این است که برابری جنسیتی هنوز در بلوچستان دور از دسترس است و گفتگو در مورد برابری جنسیتی مهم است.

از هر ۱۰ زن و دختر در سراسر استان بلوچستان، ۷ نفر هرگز به مدرسه نرفته اند.این رقم بر اساس نظرسنجی سنجش استاندارد اجتماعی و زندگی پاکستان است.این رقم در طول سال ها تقریبا تغییری نکرده است.

در یک آمار مشابه تنها ۱۸ درصد از کل زنان بلوچستان باسواد هستند. نرخ ۸۲ درصدی بی سوادی در میان زنان بیشترین درصد در کشور است. در مدارس بیشتر مناطق اعتقادات فرهنگی مانع از تحصیل دختران می شوند و این به نوبه خود مانع از توانمندی اقتصادی آن ها در سراسر استان می شود.

مشارکت زنان در نیروی کار در بلوچستان تنها ۵.۰۶ درصد از کل جمعیت زنان در این استان است که باز هم پایین‌ترین میزان در پاکستان است (در مقایسه با ۱۵ درصد در خیبر پختونخوا، ۵۵ درصد در پنجاب، و ۲۴ درصد در سند). این لزوماً به این معنی نیست که این زنان در کمک به خانواده مشارکت ندارند، اما متأسفانه بیشتر کاری که انجام می‌دهند کار بدون مزد است.

کار با دستمزد زنان را از نظر اقتصادی توانمند می کند، که این امر به طور مستقیم بر موقعیت اجتماعی آنها تأثیر می گذارد. در بلوچستان که مشارکت زنان در نیروی کار در میان کمترین میزان مشارکت در جهان است، وضعیت زنان برای چندین دهه بدون تغییر باقی مانده است.

با اختیارات محدود، تقریباً از هر ۱۰ زن و دختری که امروزه در بلوچستان زندگی می کنند، ۶ نفرقبل از سن ۲۰ سالگی ازدواج کرده اند که بالاترین درصد ازدواج زودهنگام در بین تمام استان های پاکستان است. به گفته کارشناسان، ازدواج های زودهنگام می تواند ناشی از بی سوادی، فقر و شیوه های سنتی باشد – که همگی بر بلوچستان مسلط هستند. تفاوت بین جنسیت ها فاحش است: ۵۶ درصد از دختران قبل از ۲۰ سالگی ازدواج می کنند در حالی که این رقم برای پسران فقط ۹ درصد است.

ازدواج کودکان از قبل در سند و پنجاب جرم انگاری شده است. در سال ۲۰۱۸، تحت دولت استانی اخیر، قانونگذار دکتر شما اسحاق، لایحه ای را برای غیرقانونی کردن این عمل در بلوچستان ارائه کرد، اما اکثر اعضای (مرد) از آن استقبال نکردند. اعضای زن فعلی مجلس می گویند که این لایحه همچنان در جریان است اما به دلیل برخی احزاب محافظه کار همچنان بحث برانگیز است.

وقتی صحبت از مجلس استانی می شود، سهم زنان از نمایندگی بسیار کم است. در مجمع گذشته، این عدد کمی بیشتر بود، اگرچه همچنان این رقم پایین و تنها ۲۰ درصد بود. اما پس از انتخابات ۲۰۱۸ به ۱۶ درصد کاهش یافت. در حال حاضر از ۶۵ عضو فقط ۱۱ نفر زن هستند. هیچ عضو زن منتخب و هیچ زن در کابینه استانی وجود ندارد. بنابراین مسائل مربوط به زنان به سختی مورد بحث یا اولویت بندی قرار می گیرند.

این مسائل می تواند به قیمت جان زنان در بلوچستان تمام شود.

حدود ۷۸۵ از ۱۰۰،۰۰۰ زن در بلوچستان هنگام زایمان جان خود را از دست می دهند.در حالی که این رقم در بقیه پاکستان ۲۷۲ گزارش شده است. زنان در بلوچستان به سختی به برنامه ریزی خانواده و مراقبت های دوران بارداری دسترسی دارند. اکثر زنان بدون پزشک یا حتی یک پرستار آموزش دیده زایمان می کنند. این در حالیست که میزان دقیق مرگ و میر مادران در پاکستان علنی نشده است، بنابراین تعداد مرگ و میرها احتمالا کمتر گزارش شده است. مراقبت های بهداشتی زنان هرگز اولویت مقامات دولتی نبوده است و به همین دلیل اکثر مناطق استان بلوچستان، از جمله پایتخت، خدمات بهداشتی کافی برای کاهش مرگ و میر مادران را ندارند.

علاوه بر این، سالانه حداقل ۱۰۰۰ زن در پاکستان به دلیل «بی آبرو کردن» خانواده‌های خود به قتل می‌رسند که ۲۰ درصد از قتل‌های ناموسی جهان را شامل می‌شود. در سال ۲۰۱۸، از ۵۰ نفری که در بلوچستان به نام ناموس کشته شدند، ۳۰ نفر زن بودند. این ارقام احتمالاً تعداد واقعی کشته‌ ها را شامل نمی شود، زیرا قتل‌های ناموسی بسیار کم در بلوچستان گزارش می‌شود. این واقعیت که زنان برای قرن‌ها به دلیل «بی ابرو کردن» خانواده‌هایشان به قتل رسیده‌اند، اغلب انکار می‌شود، اما این موضوع وجود دارد. و متأسفانه تا به امروز به طور گسترده انجام می شود.

در حالی که این آمار وضعیت نگران کننده زنان در استان بلوچستان را نشان می دهد، درگیری ها و بحث های رسانه های اجتماعی در مجلس استانی ادامه دارد. زن ستیزی عمیقی در جامعه جریان دارد – حتی اگر این واقعیت مورد قبول اکثریت نباشد.

منبع دیپلمات, 10th March 2020

این مقاله با اجازه نویسنده نشر داده شده است.