کتب درسی- مقصر اصلی
نویسنده: زبیده مصطفی
اگرچه عوامل زیادی بر کیفیت آموزش در پاکستان تأثیر می‌گذارد،اما کتاب‌های درسی مقصر اصلی هستند. به درستی گفته می شود که کودکان آنچه را که در کلاس درس تجربه می کنند، یاد می گیرند. دو عامل یادگیری در این مرحله معلمان و کتب درسی هستند.
در آخرین پستم تصویری غم انگیز از معلمانی کشیده بودم که تأثیر آنها بر ذهن کودک خردسال عمیق است. اما در مورد کتاب های درسی چطور؟
آنها را می توان در یک کلمه توصیف کرد – وحشتناک. در مورد آنها بیشتر می توان صحبت کرد. آنها تعصب جنسیتی دارند. کتب درسی ضد صلح هستند. آنها تعصب، خشم و نفرت را ترویج می کنند. مهمتر از همه، آنها مدارا و عشق را ترویج نمی کنند یا به کودکان یاد نمی دهند که تفکر انتقادی داشته باشند همانطور که کتاب های خوب ان را یاد می دهند. بسیاری از تحلیلگران، آژانس هایی مانند یونسکو و کارشناسان آموزشی به این موضوع اشاره کرده اند.
دو سال پیش، یکی از سناتورهای حزب ملی با خواندن قسمتی از کتاب درسی که در کالج های پنجاب و سند تدریس می شد، در مجلس علیا خشم ایجاد کرد. در این تعریف بلوچ ها به عنوان «مردم غیرمتمدنی که همچنان مشغول جنگیدن و کشتار هستند» تعریف می شدند. او به مجلس گفت که در کتابی دیگر نوشته شده است که «بلوچ ها کسانی بودند که در بیابان زندگی می کردند و کاروان ها را غارت می کردند».
آیا کودکانی که این را می خوانند از بلوچ ها متنفر نمی شوند؟ چه چیز نابخردانه و غیرمسئولانه ای است، ان هم هنگامیکه بلوچ ها در پاکستان محاصره شده اند. چه چیز نابخردانه و غیرمسئولانه ای است که وقتی بلوچ ها در پاکستان محاصره شده اند.
سپس تعصب جنسیتی است که در کتاب های درسی ما نفوذ کرده است. یونسکو در مطالعه‌ای که شامل ۱۹۴ کتاب درسی از چهار استان پاکستان برای شش موضوع درسی بود، دریافت که «برنامه درسی ملی نشان‌دهنده سوگیری های جنسی قابل توجهی نسبت به مردان در حداقل سه مورد از این موضوعات درسی بوده است».
این گزارش می افزاید: «در تجزیه و تحلیل، تنها ۷.۷ درصد از شخصیت های کتاب های درسی زن بودند که بیشتر آنها مربوط به تاریخ مسلمانان و بقیه مرد بودند. در کتاب های درسی تاریخ شبه قاره، تنها ۰.۹ درصد از نمادهای تاریخی ذکر شده زن بودند.» جمله ای که اغلب به عنوان نمونه ای از نوشته های زن ستیز نقل می شود این است: ‘’صد پسر سنگینی نمی کنند ، اما یک دختر باعث سرافکندگی می شود.
” همه اینها بدون شک تمایلات مردسالارانه را در پسران تقویت می کند و بر نابرابری جنسیتی در جامعه تأکید می کند.
هویت دینی ما جنبه دیگری از زندگی ملی ماست که در کتب درسی ما به شدت به آن اشاره شده است. رویکرد اتخاذ شده توسط طاهره عبدالله در بررسی کتاب های درسی خیبر پختونخوا به عنوان رویکردی که جنگ را تجلیل می کند، غیرمسلمانان را «دیگر» می کند، نگاهی تک بعدی به واقعیت دارد، تاریخ را تحریف می کند و زنان را کلیشه می کند، خلاصه می شود.
این یک سبک نوشتن مثبت در مورد هر موضوع حساسی نیست، حداقل برای دانش‌آموزانی که به سرعت مطالبی را که می‌خوانند جذب می‌کنند. این مثال ها روشن می کند که چرا نباید تعجب کنیم از نزاع طلبی که در جامعه پاکستان ریشه دوانده است. این امر از طریق پیوند میان عناصر “مبارز، افراطی، جهادی و طرفدار ایدئولوژی” که بر بخش آموزش در تمام استان ها تسلط یافته اند، ترویج داده می شود.
در نتیجه، تلاش‌ها برای بازنگری و اصلاح برنامه‌های درسی تحت فشار آمریکا در سال‌های پس از ۱۱ سپتامبر هیچ نتیجه‌ای نداشت. از خشونت نیز برای بیرون راندن نیروهای مترقی از روند اصلاحات استفاده شده است. به مورد برنادت دین، یک متخصص آموزشی لیبرال که روی بازنگری کتاب‌های درسی در سند کار می‌کند، نگاه کنید، وقتی که یک شبه در کراچی بنرها و پوسترهایی که او را «واجب القتل» (شایسته مجازات اعدام) برافراشتند، مجبور به ترک کشور شد. وقتی پلیس به او گفت که نمی تواند امنیت او را تضمین کند، او از کشور فرار کرد. چند هفته قبل از آن، یکی دیگر از معلمان زن غیرمسلمان مورد حمله ستیزه جویان قرار گرفته بود.
ماده ۲۵-الف از آموزش اجباری برای همه کودکان۶ تا ۱۶ ساله صحبت می کند. مساله این نیست که آموزش برای همه کودکان در پاکستان قابل دسترسی باشد، بلکه اطمینان حاصل شود که کتاب های درسی به آنها آنچه را که باید بیاموزند آموزش دهند.
انتخابات فرصت مناسبی است تا اطمینان حاصل شود که کتاب های درسی به اندازه ای که مستحق ان هستند مورد توجه قرار بگیرند.
