نقد کتاب: نویسنده ی«مرواریدهای اقیانوس» نوشته ی پروین شیر

نویسنده: زبیده مصطفی

سوالی که اغلب از نویسندگان پرسیده می شود این است که چرا می نویسند. خوشوانت سینگ، مشهورترین نویسنده و روزنامه نگار هندی می گوید که برای اطلاع رسانی، سرگرمی و تحریک می نویسد. نویسنده ی«مرواریدهای اقیانوس»پروین شیر، از مایا آنجلو نویسنده و شاعر آمریکایی برای پاسخ به این سوال نقل قول می کند. آنجلو می گوید: ” هیچ رنجی بزرگتر از این نیست که داستان ناگفته ای را درون خود نگه داری” .

برای پروین شیر این داستان ناگفته باید راهی برای بیان پیدا کند و این امر در سه شکل خود را نشان می دهد: در نثر، شعر و نقاشی. او به بهترین شکل کشفیاتش راکه مرزهای ایمان، زبان و فرهنگ را در می نوردد به نمایش می گذارد.زمین خانه ی همه ی انسانهاست، یگانگی انها را به هم پیوند می زند اما….

از انجایی که نقاشی نوع بصری ارتباط است و احتیاجی به زبان نیست تا معنای ان را منعکس کند، نقاشی های شیر جذابیت جهانی دارند. نقاشی هایی که بر روی ورق های گرانقیمت و براق هنری نمایش داده می شوند، غنای رنگ ها و مناظر را تسخیر می کنند .اما در نوشته، چه نثر باشد و چه شعر، زبانی استفاده می شود که محدودیت های خود را دارد. نویسنده به زبان اردو- که در ان تبهر دارد- می نویسد. و سپس ترجمه انگلیسی انرا برای خوانندگان انگلیسی زبان ارائه می کند. به حتم تدوینگر با تخصص خود این مرواریدها را بیش از پیش جلا می دهد . شعری که در اصل به زبان اردو نوشته شده است، و چه خوب که توسط پروفسور بایدار بخت از دانشگاه تورنتو به انگلیسی ترجمه شده است.

در نتیجه ما اثری مقابل خود داریم که احساسات شدید نویسنده-شاعر-هنرمند در شیر را به تصویر می کشد که توسط مکان هایی که او بازدید کرده است برانگیخته شده است. او عمیقاً تحت تأثیر آفریقای جنوبی و پرو قرار گرفته است، دو کشوراز بیست و شش کشوری که به آنها سفر کرده است.

آفریقای جنوبی را در نظر بگیرید – سوازیلند در این بخش گنجانده شده است – که سهم بیشتری از توجه نویسنده را به خود جلب می کند. .بخش تقریبا زیادی به شرح روایی مکان ها و صحنه هایی که توسط راهنمای سفر به او نشان داده شده است اختصاص داده شده است و مانند یک سفرنامه به نظر می رسد. اما همانگونه که شیر به ان می پردازد ‘’در طی سفرم، گویی به د و بخش تقسیم می شوم – یک گردشگر که با دید بیرونی روایت می کند و دیگری دید درونی من است که به چیزها با چشم سوم نگاه می کند.” او معتقد است این روش روایت را تخیلی می کند و ان را به زندگینامه و نه سفر نامه تبدیل می کند . این به خواننده بستگی دارد که تصمیم بگیرد این اثر بوجود امده است یا خیر.

اما نمی توان انکار کرد که مشاهدات او عمیق و روشنگر است. از این رو، هنگامیکه او از خانه ی یک خانواده فقیر در سویتو (افریقای جنوبی) بازدید می کند، جایی که برای گردشگران در لباس های ارمانی و عینک های گوچی ، دنیای بیگانه ای حساب می اید ، تحت تاثیر گریه های دختر کوچکی قرار گرفت که نمی خواست فقرش به ان شکل به نمایش گذاشته شود. در شعرش ( اعتراض) شاعر به صحنه می اید و می گوید:غرق در درد/ آن چشمان سیاه درخشان/ آتش عزت نفس می افروختند/در دلم؛/با صدای بلند فریاد می زدند/ببین من هم شهروند این سیاره هستم.

در بخش پرو، شیر تجربه خود از بازدید از روستایی در کوهستان به نام کاکوکولو را بازگو می کند. زیبایی های طبیعی در آنجا وجود دارد و مردم به کارهای سنتی خود مانند رنگرزی پشم، پتو بافی و … مشغول هستند. اما فکر کوبنده ای که نویسنده در حین تماشای مردم شاد و خوش قلب بیان می کند این است: «این گواه بر این واقعیت است که مردم می توانند بدون امکانات رفاهی و تجملات مدرنی که با پول خریداری می شود، زندگی آرام و شادی داشته باشند.»

این کتاب ساعت ها مطالعه ی تفریحی را وعده می دهد به کسانیکه که در جستجوی مرواریدهایی هستند که اتفاقی انتخاب کنند.